ΨΑΛΜΌΣ 103. ΕΡΜΗΝΕΊΑ.Εὐλόγει, ἡ ψυχή μου, τὸν Κύριον. Κύριε ὁ Θεός μου, ἐμεγαλύνθης σφόδρα, ἐξομολόγησιν καὶ μεγαλοπρέπειαν ἐνεδύσω

Εὐλόγει, ἡ ψυχή μου, τὸν Κύριον. Κύριε ὁ Θεός μου, ἐμεγαλύνθης σφόδρα, ἐξομολόγησιν καὶ μεγαλοπρέπειαν ἐνεδύσω

Ἡ ψυχὴ εἶναι ἡ ὕπαρξη. Ἡ ψυχὴ εἶναι μία λέξη πολύσημη στην Παλαιὰ Διαθήκη ἀλλὰ ἐπίσης στὴν Καινὴ Διαθήκη καὶ στὴ θεολογία τῶν

Πατέρων. Μπορεῖ νὰ σημαίνει τὸν ἀέρα, μπορεῖ νὰ σημαίνει τὴν πνοή,

τὴν ἀνάσα, τὴν ἀναπνοή, μπορεῖ νὰ σημαίνει τὴν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου.

Μερικὲς φορὲς παρασυρμένοι ἀπὸ τὴ φιλοσοφία, ὑποστηρίξαμε ἢ δεχθήκαμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι δισύνθετος, ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀποτελεῖται ἀπὸ

σῶμα καὶ ἀπὸ ψυχή. Ἡ πατερικὴ θεολογία τὸ ἀπορρίπτει αὐτό, ἂν καὶ

σὲ μερικοὺς Πατέρες χρησιμοποιεῖται ἡ ἔκφραση. Ὅταν ἡ πατερικὴ θεολογία μιλάει γιὰ ψυχὴ δὲν μιλάει γιὰ μιὰν ἄλλη ὑπόσταση μέσα στὸν

ἄνθρωπο. Η, γιὰ νὰ χρησιμοποιήσω μιὰ ἔκφραση ποὺ διατυπώθηκε πολὺ νωρίς, τοῦ ἁγίου Ειρηναίου τὸν 3ο αι., «ξέρω ὅτι δὲν εἶμαι ψυχή, ξέρω ὅτι δὲν εἶμαι σῶμα, ξέρω ὅτι εἶμαι ψυχὴ καὶ σῶμα». Δηλαδὴ πάντα ψυχὴ καὶ σῶμα ἦταν τὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο καὶ ἡ ἀνθρώπινη ὑπόσταση.

Ωστόσο, γιὰ λόγους παιδαγωγικοὺς πολλὲς φορὲς κάνουμε τὸν διαχωρισμό, θέλοντας νὰ βοηθηθοῦμε, κατ᾽ οὐσίαν, καὶ νὰ κάνουμε μία ἀντιδιαστολὴ ἀνάμεσα σὲ μία ὕπαρξη πνευματική, ἡ ὁποία τείνει δηλαδὴ νὰ

ντυθεῖ ἀπὸ τὴν ἁγιότητα καὶ τὶς ἐνέργειες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ σὲ

μία ὕπαρξη χοϊκή, ἡ ὁποία αὐτονομεῖται μέσα στὴν ὑλική της διάσταση. Τὴν κάνουμε αὐτὴ τὴν ἀντιδιαστολή, ἀλλὰ γίνεται γιὰ παιδαγωγικούς λόγους. Εἶναι γνωστὴ ἡ ἔκφραση τοῦ ἀποστόλου Παύλου ποὺ

μιλώντας γιὰ τὸν θάνατο τοῦ ἀνθρώπου καὶ συνδέοντάς τον μὲ τὴν ἀνάσταση ἢ τὴ μὴ ἀνάσταση, μιλάει γιὰ σῶμα ψυχικὸ καὶ σῶμα πνευματικό: σπείρεται σῶμα ψυχικόν, θὰ ἐγερθεῖ σῶμα πνευματικόν. Αλλά, μιλάει γιὰ τὸν ἕνα καὶ μοναδικὸ ἄνθρωπο. Υπάρχει μία ἀνάσταση. Σύμφωνα μὲ τὴ θεολογία τῶν Πατέρων, ἡ ἀθανασία εἶναι δεδομένη στὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ ὑπάρχει ἀθανασία ἐν θανάτῳ καὶ ἀθανασία ἐν ζωῇ.

Αὐτὴ εἶναι ἡ διάκριση ποὺ πρέπει νὰ γίνεται πάντοτε. Επομένως ἐδῶ,

ἡ ψυχὴ ἀναφέρεται στὴν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου.

Τὸ ἐμεγαλύνθης σφόδρα δὲν εἶναι δηλωτικὸ αὐξήσεως, δὲν ἤσουν

μικρὸς καὶ μεγάλωσες, ἀλλὰ εἶναι σημαντικὸ τοῦ ἀμέτρητου μεγέθους.

Σημαίνει τὸ ἀμέτρητο μέγεθος. Επειδή, λέει ὁ Θεοδώρητος, φύσει μέγας ὢν τοῦτο τοῖς εὐσεβέσιν ἐδείχθη· οὐχ ἅπαν τὸ μέγεθος, ἀλλ᾽ ὅσον

ἡ φύσις τῶν ἀνθρώπων ἐχώρει, αὐτὸ τὸ μέγας φανερώνεται στοὺς

εὐσεβεῖς. Ποιὰ μεγαλοσύνη; Κατὰ τί ἐμεγαλύνθης σφόδρα; Ἐμεγαλύνθη σφόδρα ὁ Κύριος κατὰ τὸ ποσοστὸ ποὺ μπορῶ νὰ ἀντιληφθῶ

αὐτὴ τὴ μεγαλοσύνη. Δὲν ξέρω ποιὸς εἶναι ὁ Θεός, τί εἶναι ὁ Θεός, αὐτὸ ποὺ βλέπω εἶναι ἡ παρουσία του μέσα στη Δημιουργία καὶ αὐτὸ εἶναι

πολύ μεγάλο.