Σύγκριση προσωπικότητας Σωκράτη με τον Ιησού Χριστό όπως εμφανίζονται μέσα στο έργο του Πλάτωνος « Απολογία του Σωκράτους» και τα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης .

 

Σύγκριση προσωπικότητας Σωκράτη με τον Ιησού Χριστό όπως εμφανίζονται μέσα στο έργο του Πλάτωνος « Απολογία του Σωκράτους» και τα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης  

 

 

Θ. Μαυρομούστακος

 

Αναπληρωτής Καθηγητής Οργανικής Χημείας

και Απόφοιτος Θεολογικής Σχολής Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

 

Αγνός και καλός, ο πρώτος Χριστός, Σωκράτη εσύ σουπερστάρ
Με κάπα ζητιάνου γυρνούσες, και στ' άσπρα σου γένια πουλιά
Τριγύρω λαός, κι εσύ άγιο φως, Σωκράτη εσύ σουπερστάρ
Για αγάπη και φως τους μιλούσες, σοφέ των σοφών βασιλιά
(Στίχοι από το τραγούδι της Eurovision που τραγούδησε η Ελπίδα το

1979 και αναφερόταν στον Σωκράτη)

 

 

 

 

 

 

Πηγές μελέτης: Ο Σωκράτης αναμφισβήτητα θεωρείται ο μέγιστος των Ελλήνων φιλοσόφων. Στόχος όμως του σύντομου αυτού άρθρου δεν είναι η ανάλυση της προσωπικότητας ή των ιδεών του από τα διάφορα γραπτά κείμενα που αναφέρονται σ’ αυτόν. Θα περιοριστούμε στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του και των ιδεών του, όπως τεκμαίρονται από το γραπτό έργο « Απολογία του Σωκράτους», γραμμένο επίσης από το μεγάλο φιλόσοφο και μαθητή του Πλάτωνα. Δεν θα αρκεστούμε μόνο στην προσωπικότητα του Σωκράτη όπως παρουσιάζεται στο έργο αυτό αλλά θα προβούμε σε μια συγκριτική μελέτη της προσωπικότητας του με τον Ιησού Χριστό. Για τον Ιησού Χριστό οι πληροφορίες θα αντλούνται μόνο από τά αναγνωρισμένα βιβλία της Ορθοδοξίας μας, δηλαδή τα εικοσιεπτά βιβλία της Καινής Διαθήκης.

Σωκράτης προφητεύει για το Χριστό: Κατ’ αρχή να αναφέρουμε  ότι έμμεσα ο Σωκράτης προφητεύει για τον ερχομό του Χριστού. Ο Σωκράτης μπροστά στο θάνατο, όπως θα αναλύσουμε παρακάτω, δε δειλιά. Αντίθετα, προφητεύει  ότι δε θα βρεθεί εύκολα άλλος που να επιτελεί το έργο διδαχής της αρετής που ο ίδιος διαπράττει, εκτός αν φροντίσει ο Θεός και τους ξυπνήσει  στέλνοντας τους κάποιο άλλο. 

Το ξύπνημα θάρθει από τον Υιόν και Λόγον του Θεού, Θεάνθρωπο Χριστό και  τον Απόστολο των Εθνών Παύλο που διέδωσε το λόγο του Θεού στα πέρατα της γης. Ο Θεός φρόντισε, όπως προφήτευσε ο Σωκράτης να διεγερθούν οι Αθηναίοι από τον ύπνο.

Ο Σωκράτης λοιπόν μπροστά στον κίνδυνο του θανάτου γίνεται προφήτης αληθινός. Κάποιος άλλος πρέπει να αφιερωθεί στην αρετή όπως αυτός για να εγείρει τα κοιμώμενα πνεύματα. Να τάξει τη ζωή του στον αγώνα της αρετής. Κι’ ο Χριστός κατέβηκε στη γη για να μας υψώσει στα ουράνια. Αφιέρωσε τη ζωή του για να έχει την ίδια κατάληξη του Σωκράτη. Όμως η διαφορά είναι η ακόλουθη. Ο Σωκράτης προβλέπει ότι αυτός ίσως δεν φέρει την Ανάσταση. Κάποιος άλλος πρέπει να το κάνει υπό τη φροντίδα του Θεού. Ο Θάνατος του Χριστού θα νικήσει τα βέλη του Άδη που προκαλεί αιώνιο ύπνο στους ανθρώπους. Καθίσταται νικητής και λυτρωτής ο Χριστός του ανθρώπινου πάθους, του αιώνιου ύπνου της αμαρτίας. Πτερνιστής ο Χριστός, πτερνίζει κάθε δύναμη της αμαρτίας. Ραπίζει όχι μόνο τις αλογόμυγες που πλήττουν τα νωθρά άλογα, τους ανθρώπους. Δίνει ορμή και ώθηση σ’ αυτά και φτερά για να πετάξουν στα ουράνια.

Ανθρώπινη Σοφία, μηδαμινή σε σχέση προς τη Θεϊκή.  Ο Σωκράτης ερωτώντας και συζητώντας κατανοεί την άγνοια και τήν ανθρώπινη έπαρση. Αναγνωρίζει ότι μόνο ο Θεός είναι σοφός και ότι η ανθρώπινη σοφία έχει λίγη ή καθόλου αξία. Οι μαθητές του ακολουθούν το παράδειγμα του, γι’ αυτό γίνονται μισητοί και κατακρίνεται ότι διαφθείρει τους νέους και είναι άθλιος. Επειδή δεν ξέρουν ακριβώς τι διδάσκει, τον περιγράφουν ως άνθρωπο που ερωτά τι συμβαίνει στον ουρανό και τη γη, που δεν πιστεύει στους Θεούς και ότι κάνει το λάθος να φαίνεται σωστό. Επίσης όπως θα δούμε αμέσως παρακάτω, κατακρίνεται ότι δεν πιστεύει στους θεούς της πόλης αλλά σε καινούριες δυνάμεις, εισάγει δηλαδή «καινά δαιμόνια».   

Ο Σωκράτης πιστεύει ότι σύμφωνα με το Μαντείο των Δελφών είναι ο σοφότερος, γιατί έχει γνώση της αγνωσίας του. Δε νομίζει ότι αυτά που δε γνωρίζει τα γνωρίζει. Κατανοεί τη μικρότητα της ανθρώπινης σοφίας και διακατέχεται από ταπεινότητα και αυτογνωσία.   Ο Χριστός αντίθετα κατέχει τη σοφία γιατί είναι ο πάντων σοφός. Ανήκει στον πατέρα του που ειναι ο πάνσοφος δημιουργός. Αποτελεί τον Υιό του Θεού και σ’ όλη του τη ζωή ως τέτοιος ενεργεί. Θαυματουργεί και ανασταίνει νεκρούς, ομιλεί από αυθεντία και διδάσκει την αλήθεια.  

 

Κατηγορητήριο: Το έργο του Πλάτωνος «Απολογία του Σωκράτη» αναφέρεται στη  δίκη και καταδίκη του Σωκράτη σε θάνατο με κατηγορητήριο ότι «Σωκράτης σοφός ανήρ, τα τε μετέωρα φροντιστής και τα υπό γης άπαντα ανεξηγητικώς και τον ήττω λόγον κρείττω ποιών» (18,b4-9).   Ο Σωκράτης, λοιπόν σύμφωνα με το κατηγορητήριο είναι σοφός άνδρας που ασχολείται με τα ουράνια φαινόμενα και ερευνά όλα όσα βρίσκονται κάτω από τη γη, και κάνει τα άδικα λόγια να φαίνονται δίκαια. Σε άλλο εδάφιο αναφέρεται ότι «Σωκράτης αδικεί και περιεργάζεται ζητών τα τε υπό γης και ουράνια και τον ήττω λόγον κρείττω ποιών και άλλους ταυτά ταύτα διδάσκων» (19b 3-6). Ο Σωκράτης διαπράττει αδικία γιατί περιεργάζεται τα γήινα και ουράνια φιανόμενα και τά άδικα λόγια τα κάνει να φαίνονται δίκαια και αυτά τα διδάσκει και στους άλλους.  Στο ίδιο έργο αναφέρεται  ότι κατηγορείται επιπρόσθετα γιατί «εστί μιαρώτατος και διαφθείρει τους νέους» καθώς επίσης όπως αναφέραμε ότι εισάγει «καινά διαμόνια» στην διδασκαλία του (23, b19), 24,.b8-10).

Τρεις ήταν οι κατήγοροι που επίσυναψαν το κατηγορητήριο του. Ο άσημος τραγικός ποιητής Μέλητος, ο πλούσιος βυρσοδέψης  Άνυτος και ο ρήτορας Λύκων. Ο Χριστός έχει διαφορετικό κατηγορητήριο. Κατηγορείται από τους γραμματείς και φαρισαίους ότι ονομάζει εαυτόν Θεόν και ισχυρίζεται ότι θα καταλύσει τον ναό σε τρεις μέρες  γιατί  έβλεπε να τρίζει συνθέμελα η αυθεντικότητά της διδασκαλίας τους μέσα από τους κριτικούς λόγους του Χριστού.

Είναι προφητική η ρήση του Σωκράτη στο κατηγορητήριο. Λέγει: «Αυτοί που θα με καταστρέψουν δεν είναι ούτε ο Μέλητος ούτε ο Άνυτος αλλά οι συκοφαντίες και ο φθόνος των πολλών. Αυτά κατάστρεψαν και νομίζω ότι θα καταστρέψουν στο μέλλον πολλούς άλλους δίκαιους ανθρώπους”. Συνεχίζει: «ουδέν δε δεινόν μη εν εμοί στη (δε θα σταματήσει σε μένα το κακό)» (28 6-9).  Η ιστορία επαναλαμβάνεται με το Χριστό. Οι συκοφαντίες και ο φθόνος τον φέρνουν αντιμέτωπο στον Ρωμαίο κατακτητή Πιλάτο που με την πίεση του Εβραϊκού όχλου αποφασίζεται ο Σταυρικός του Θάνατος. 

Θάρρος μπροστά στη καταδίκη: Ο Σωκράτης όπως και ο Ιησούς παρουσιάζονται στο δικαστήριο ατάραχοι και έτοιμοι να υπερασπιστούν κάθε κατηγορία, χωρίς να εκλιπαρούν λύπηση από τους δικαστές. Τέτοια στάση ίσως να επέφερε αρνητικά αποτελέσματα τόσο στην δίκη του Ιησού όσο και στον Σωκράτη, αποτελεί όμως θαρραλέα απάντηση στο δικαστήριο.

Και οι δύο εγνώριζαν ότι επιτελούσαν θεάρεστο έργο που τους δόθηκε «άνωθεν» από τον Θεό. Γι’ αυτό «χρεία καμμία» δεν είχαν να νοιώθουν ικέτες και να ζητούν παρηγόρια από τους δικαστές. Ο Ιησούς Χριστός ως Θεάνθρωπος είχε τη δύναμη να απαλλαγεί και να μην εκτίσει την σταυρική τιμωρία. Προτίμησε τον σταυρικό θάνατο και την Ανάσταση. Ο Σωκράτης είχε φιλικό περιβάλλον που θα μπορούσε να το σώσει. Να μην πιει το κώνειο, θανατική ποινή που του επέβαλαν οι δικαστές, και να δηλητηριασθεί. Αμφότεροι επέλεξαν να υπακούσουν στη θειϊκή επιταγή. Ο Χριστός μεταβαίνει στον πατέρα του και πατέρα όλων των ανθρώπων. Ο Σωκράτης αναφωνεί στο τέλος της δίκης “αλλά γαρ ήδη ώρα απιέναι, εμοί μεν αποθανουμένω υμίν δε βιωσαμένοις. Απότεροι δε ημών έρχονται επί άμεινον πράγμα, άδηλον πλην ή των θεών (αλλά τώρα  είναι ώρα να φύγουμε, εγώ για να πεθάνω και εσείς για να ζήσετε. Ποιοι από μας πηγαίνουν σε καλύτερο πράγμα, είναι άγνωστο σε όλους εκτός από το Θεό)». (42,1-3). Ο Χριστός  πριν το τέλος προειδοποιεί τους μαθητές για τη σταύρωση του και τους δίνει οδηγίες να διδάξουν στα  έθνη. Τους εξηγεί τον προορισμό του και την αποστολή του. Τέτοια πληροφορία δε δίνεται στο έργο του Πλάτωνος.

 

Κρείττων ο θάνατος ή η αδικία. Ο θάνατος για το Σωκράτη όπως τον αναλύει δεν είναι πράγμα κακό. Αντίθετα, όπως λέει εάν λάβουμε υπόψη τις διάφορες δοξασίες που υπάρχουν γι’ αυτόν μπορεί να είναι και χώρος περισσότερης ευδαιμονίας από αυτό της γης. Η ανάλυση που κάνει είναι πραγματικά αξιοθαύμαστη. Γι’ αυτό ποτέ δεν έβαλε «τη ζωή του πάνω από το θάνατο». Στην περίπτωση που δίκαζε αυτούς που περισυνέλεγαν από τη Ναυμαχία των Αργινουσών το 406 π.χ., μόνο αυτός από τους δικαστές απαίτησε τη δίκη καθενός ξεχωριστά όπως όριζε ο νόμος.  Όταν διετάχθηκε με τέσσερις άλλους στη Θόλο για να πάνε να φέρουνε τον Λέοντα το Σαλαμίνιο για να τον σκοτώσουν (εποχή ολιγαρχίας των τριάκοντα) μόνο αυτός δεν πήγε αλλά προτίμησε αντί να διαπράξει αδικία να οδηγηθεί στο σπίτι του (32b-32e). Απόδειξε με τις πράξεις του αυτές όπως είπε και ο ίδιος ότι «εμοί μεν θανάτου μεν μέλει, του δε μηδέν άδικον μηδ’ ανόσιον εργάζεσθαι, τούτου δε το παν μέλει» (32d1-3).  Δεν με νοιάζει είπε ο Σωκράτης ο θάνατος αλλά αυτό που αποκλειστικά με ενδιαφέρει είναι να μη διαπράξω κάτι άδικο και ανόσιο.

Η αποφυγή της θανατικής ποινής δεν είναι κάτι δύσκολο για το  Σωκράτη. Με δωροδοκίες και ικεσίες φαίνεται για την εποχή που ζούσε θα μπορούσε ν’ απαλλαγεί από τη θανατική καταδίκη. Λέγει λοιπόν: « αλλά μη ου τουτ’ η χαλεπόν, ω άνδρες θάνατον εκφυγεί, αλλά πολύ χαλεπώτερον πονηρίαν θάττον γαρ θαιάτου θει» (δεν είναι λοιπόν κάτι το δύσκολο, άνδρες το να αποφύγει κάποιος το θάνατο, είναι όμως πολύ δυσκολότερο να αποφύγει το κακό) (39, 5-7).. Γιατί το κακό τρέχει γρηγορότερα από το θάνατο. Το κακό αυτό είναι που πρέπει να αποφύγουμε και όχι το θάνατο. Ο θάνατος αργά ή γρήγορα θα έρθει. Είναι απόρροια του προπατορικού μας αμαρτήματος θα έλεγε ο Χριστός. Το κακό όμως θέλει χαλινό, και τα χαλινάρια τα κρατά ο άνθρωπος μέσα από τη συνείδηση (δαιμόνιο για το Σωκράτη, καρδιά για το Χριστό).   Όλη η ζωή τόσο του Σωκράτη όσο και του Χριστού σ’ αυτό έγκειται  Πρώτα μηδέν άδικον μηδ’ ανόσιον εργάζεσθαι, αλλά κύρια να είναι κήρυκες της αρετής.  Αυτό θα είναι το έργο τους στη γη. Να γυμνάζουν και να φωτίζουν τις ψυχές.

 

Δύο πτωχοί κράχτες της αρετής και της αλήθειας: Ο Σωκράτης αποτελεί την αλογόμυγα που ταράζει και ξυπνάει το νωθρό άλογο(30e). Αυτός είναι ο προορισμός του Σωκράτη. Να διδάξει την αρετή στους Αθηναίους. Αλλά και ο Χριστός κάνει το ίδιο. Θέλει να ξυπνήσει το λαό από τα δυσβάστακτα βάρη των προυχόντων της εποχής του. Τα βάζουν με κάθε υποκριτή που έρχεται ενάντια στο θεϊκό θέλημα. Θέλουν να γνωρίσει ο άνθρωπος την ουράνια βασιλεία που είναι μέσα μας. Αυτό θα πρέπει να είναι το μέλημα μας. Όσοι δε το πράττουν αυτό θα πρέπει να τιμωρούνται προς παραδειγματισμό. Γι’ αυτό ο Σωκράτης σκέφτεται τα παιδιά του  στο τέλος του κατηγορητηρίου και συνιστά στους δικαστές να τα τιμωρήσουν εάν φιλοχρηματίζονται ή νοιάζονται για κάτι άλλο εκτός από την αρετή.  

Κι’ οι δύο λένε την αλήθεια. Το ομολογεί πολλές φορές ο Σωκράτης στο δικαστήριο και ο Χριστός επίσης καλεί εαυτό του αλήθεια και ζωή (εγώ ειμί η οδός και η αλήθεια Ιωάν. 14,6). Προς τούτο και οι δύο ήλθαν στον κόσμο. Για να κηρύξουν την ίδια αλήθεια. Την απόκτηση της αρετής μέσω μίας διδασκαλίας αγάπης.

Ο Σωκράτης ζει σε πτωχεία και ο Χριστός δεν έχει που την κεφαλή κλίναι..  Όμως προσφέρονται σε πλούσιους και σε πτωχούς στην διδαχή της αρετής γιατί ο Θεός δεν βρέχει μόνο για τους δικαίους αλλά και για τους αδίκους.  

Ο Σωκράτης και ο Χριστός έχουν αφοβία θανάτου όπως έχει λεχθεί. Γνωρίζουν ότι ο θάνατος δεν βλάπτει αυτό που πεθαίνει αλλά αυτόν που τον προκαλεί. Ο Σωκράτης είναι γέρος στην ηλικία. Σε λίγο καιρό έτσι και αλλοιώς θα έρθει ο φυσικός θάνατος. Ο Χριστός είναι νέος αλλά η ηλικία γι’ αυτόν δεν παίζει κανένα νόημα.  Ο Σωκράτης ομολογεί ότι   ο χειρότερος άνθρωπος να βλάψει ένα καλύτερο δεν μπορεί. Το μόνο που επιτυγχάνουν οι κακοί άνθρωποι είναι να βλάπτουν τους ευατούς τους.  

Θυμηθείτε την κατηγορία των γραμματέων και Φαρισαίων για το Χριστό. Επειδή θεραπεύει λεπρούς και τυφλούς το Σάββατο, σημαίνει ότι διαπράττει έργα του διαβόλου. Πως μπορεί όμως μία ύπαρξη ασυμβίβαστη με την αρετή να διαπράττει ενάρετα έργα αυτό δεν τους απασχολούσε.    Ο Χριστός με την Ανάσταση του αποδεικνύει την αλήθεια των λόγων του Σωκράτη. Το καλό είναι υπέρτερο και οι χειρότεροι άνθρωποι δεν μπόρούν να βλάψουν τους καλύτερους. Είναι νόμος ότι οι δίκαιοι θα ζήσουν και οι άδικοι θα είναι πάντα υπό την επίρροια του καλού. Οι δίκαιοι κρατούν τα σκήπτρα και οι άδικοι υπακούουν. Κι’ ας φαίνεται το αντίθετο στην εποχή που ζούμε.  Θα έρθει ο καιρός που το ορθό και δίκαιο θα επικρατήσει. Γι’ αυτό θα πρέπει ο αγώνας ν’ αρχίζει πάντα από την τωρινή ζωή.

Ο Σωκράτης δε φοβάται το θάνατο γιατί στον Άδη αν αληθεύουν όσα λέγονται θα ήθελε να πεθάνει πολλές φορές επειδή θα  βρει  τους αληθινούς δικαστές,  το Μίνωα και το Ραδαμάνθυ, τον Αιακό και τον Τριπτόλεμο και τους άλλους από τους ημίθεους που υπηρξαν δίκαιοι στη ζωή τους, τον Ορφέα και το  Μουσαίο, τον Ησίοδο και τον Όμηρο. Ο Χριστός δίνει επίσης την ίδια διάσταση με άλλο νόημα. Ο ίδιος καταργεί τη δύναμη του Θανάτου και γίνεται η Ανάσταση και η Ζωή. Καταργεί το φόβο του Θανάτου όπως ο Σωκράτης και υπόσχεται με τη Δευτέρα Παρουσία μία Δίκαιη Κρίση όπου οι Δίκαιοι θα απολαύσουν Ζωή Αιώνιο. Αυτό προσδοκεί και ο Σωκράτης. Δικαιοσύνη που θα τη βρει στον Άδη. Εκεί είναι οι Δίκαιοι Δικαστές και εκεί προσμένει να βρει επομένως τη δικαίωση.

Λέγει ο Σωκράτης «ουκ έστιν ανδρί αγαθώ κακόν ουδέν ούτε ζώντι ούτε τελευτήσαντι, ουδέ αμελείται υπό θεών τα τούτου πράγματα (δεν υπάρχει για τον αγαθό άνθρωπο κανένα κακό, ούτε όταν ζει ούτε όταν πεθάνει, και ότι δεν αμελούν οι θεοί να φροντίζουν για τις υποθέσεις του)» (41d1-2). Μα και η Ορθόδοξη Πίστη μας μας δε  διδάσκει κάτι το διαφορετικό. Οι δίκαιοι θα απολαμβάνουν στην αιώνια ζωή και οποιαδήποτε αδικία τους γίνεται στη γη στοχεύει στη νουθεσία και τελείωση τους. Οι δίκαιοι γνωρίζουν, υπομένουν και προσμένουν τη θεία κοινωνία και δικαίωση, αυτό που ονομάζουμε πορεία προς την οσιότητα και θέωση  κοντά στο Αιώνιο Φως.   

Ο Σωκράτης δε  μπορούσε να φτάσει τόσο ψηλά. Θεωρούσε τη ζωή στον Άδη ως συνέχεια της επίγειας. Θα συνέχιζε εκεί το έργο της εξέτασης και της έρευνας και της σύγκρισης των παθημάτων του Παλαμήδη και του Αίαντα του Τελαμώνα με τα δικά του παθήματα (41, b-d). Για τον Χριστό τα πράγματα είναι διαφορετικά. Στην Αιώνια Ζωή οι   δίκαιοι ζουν ως άγγελοι δοξολογώντας και υμνώντας το Θεό και ζώντας την ευωχία της Θέωσης. Είναι όμως καταπληκτικό πως ο Σωκράτης με χρήση της απλής λογικής και το θείο σπερματικό λόγο που του χάρισε ο Θεός έφτασε τόσο ψηλά και στο θέμα αυτό. Είδε ότι στον Άδη θα πρέπει να υπάρχει θεία δικαιοσύνη και ότι οι δίκαιοι θα ζουν ευωχούμενοι το υπόλοιπο της μεταθανατίου ζωής. Εκεί θα μαθαίνουν, θα ερευνούν και θα ευχαριστιώνται αιώνια. Πόσο στα αλήθεια αισιόδοξη είναι αυτή η προσέγγιση;

Συμπεράσματα: Ο Σωκράτης και ο Χριστός ζήσανε σ’ εποχές ευαίσθητες,. όπου το θεϊκό αίσθημα καθόριζε σημαντικά τη ζωή του ανθρώπου.  Οι Ισραηλίτες περίμεναν κοσμικό Μεσσία και δε  μπορούσαν να αντέξουν τις καινοτόμες αλήθεις του Χριστού και Το Σταύρωσαν! Θεώρησαν ότι ήταν επαναστάτης κατά του Μωσαϊκού Νόμου, του βολέματος, της άρχουσας τάξης. Ο Σωκράτης βρέθηκε σε μία εποχή όπου η Αθηναϊκή Δημοκρατία δεν άντεχε «καινά δαιμόνια». Νέους θεούς και νέα τάξη πραγμάτων. Γι’ αυτό δε  δίστασε να καταδικάσει ένα πτωχό και σοφό άνθρωπο προκειμένου τα θρησκευτικά πράγματα να μην διαταραχθούν.

 

Έβλαψαν οι Αθηναίοι και οι Εβραίοι εαυτούς. Θανάτωσαν δύο δίκαιους και πένητες ανθρώπους. Κι’όπως προφήτευσε ο Σωκράτης και οι ίδιοι οι Ισραηλίτες αυτή η ανόσια πράξη θα αποτελεί κατάρα στις επερχόμενες γενεές. Όλοι εμείς που διαβάζουμε την απολογία ή το βίο του Χριστού μόνο ίκτο στους αποκτείνοντες αισθανόμαστε.

 

Οι δύο μεγάλοι της Ιστορίας, Σωκράτης και Χριστός που δεν έγραψαν τίποτα, δεν έκαναν τίποτα για τους εαυτούς τους θα μεταλαμπεύουν τον αγώνα της αρετής και της σοφίας.  

Οι Αθηναίοι δεν γνώριζαν την αγνωσία τους. Ήταν εγωϊστές. Το ίδιο και οι Εβραίοι. Τρανό παράδειγμα οι Φαρισαίοι. Γι’ αυτό ο Χριστός δέχεται τον τελώνη και κρίνει τον Φαρισαίο. Γι’ αυτό ο Σωκράτης και ο Χριστός ήταν σοφότεροι των ανθρώπων της εποχής τους. Έζησαν ταπεινά και εδίδασκαν σ’ όλους μέσα από την αγάπη και νουθεσία. Δεν κατέκριναν και δεν ήταν φίλαυτοι. Νοιάζονταν για τους άλλους. Υπέφεραν για τους άλλους. Δίδασκαν δωρεάν για τους άλλους προσφέροντας πνευματική τροφή.

Άφησαν οικογένεια και δικούς, συγγενείς και φίλους, νεκρούς πνευματικά για να προσφέρουν πνευματική αναγέννηση σε όσους το επιθυμούσαν. Γεμάτοι γαλήνη και εσωτερική ειρήνη μετέτρεπαν τις καρδιές των ανθρώπων, έβγαζαν τα φίδια και έβαζαν περιστέρια. Γι’ αυτό τιμήθηκαν με θάνατο. Θάνατο όμως που φέρει ζωή σε μας.

Δεν είναι  λοιπόν τυχαίο που η Ορθοδοξία μας σε πρόναους έχει τον Σωκράτη ως Σύμβολο Προχριστιανικό. ‘Ως άνθρωπο που έδωσε τα πνευματικά φώτα για να γίνει αργότερα αποδεκτός ως Θεάνθρωπος ο Χριστός. Ο Σωκράτης δίκαια θεωρείται Προχριστιανικός Πατέρας. Ως ένας   Έλληνας Προφήτης  προφήτευσε με «σπερματικό λόγο» τη θεία κατάβαση του Χριστού.  Η αρετή και η δικαιοσύνη του όπως εμφανίζονται στο έργο του Πλάτωνα είναι αξιέραστες.  

 Νοιώθει κάποιος με το Σωκράτη τα στίγματα αιώνιας αλήθειας που δέχτηκε ο άνθρωπος πριν τον Χριστό. Δίκαια θα μπορεί να πιστεύει ότι αυτό θα συνεχίζεται για λαούς που δεν άκουσαν για το Χριστό και μετά τον Χριστό.

Ο άνθρωπος και γενικά οι λαοί θα πιστεύουν και θα αγωνίζονται για τη δικαιοσύνη. Κι’ όσο αδύναμος είναι κάποιος λαός και ανίσχυρος μπροστά στους ισχυρούς της γης δε θα φείδεται κόπων και μόχθων διεκδικώντας το δίκαιο του. Ξέρει ότι σ’ αυτόν έγκειται να μετατρέψει το «Κώνειο» σε «Αθανασία» και το «Σταυρό» σε «Ανάσταση».  Θάρθει ο καιρός που το λιοντάρι θα μάθει να συνυπάρχει και να σέβεται το αρνάκι.   

Αμήν!