Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Τετάρτη 8 Μαΐου 2024

Ψαλμός 90. Ερμηνεία!1.0 κατοικῶν ἐν βοηθείᾳ τοῦ Ὑψίστου, ἐν σκέπῃ τοῦ Θεοῦ τοῦ οὐρανοῦ αὐλισθήσεται.2 .Ἐρεῖ τῷ Κυρίῳ· ἀντιλήπτωρ μου εἶ καὶ καταφυγή μου, ὁ Θεός μου, καὶ ἐλπιῶ ἐπ᾿ αὐτόν,


Ο λαός, ὁ χορὸς τῶν Λευϊτῶν, ὁ ἀρχιερέας.
Ὁ λαὸς λοιπόν:
1.0 κατοικῶν ἐν βοηθείᾳ τοῦ Ὑψίστου, ἐν σκέπῃ τοῦ Θεοῦ τοῦ οὐρανοῦ αὐλισθήσεται.
2 .Ἐρεῖ τῷ Κυρίῳ· ἀντιλήπτωρ μου εἶ καὶ καταφυγή μου, ὁ Θεός μου, καὶ ἐλπιῶ ἐπ᾿ αὐτόν,
Ἡ κατοικία τοῦ ἀνθρώπου προσδιορίζεται ἀπὸ τὴ σχέση τῶν κατοικούντων αὐτὴν μὲ τὸν Θεό. Ἡ αὐλὴ αὐτῆς τῆς κατοικίας, στὴν ὁποία
αὐλίζεται ὁ πιστός, ἔχει ὡς σκέπη της τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ.
Πέραν τῆς ἀναφορᾶς στὴ θεοσέβεια τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος καταφεύγει στὴ θεία βοήθεια –ὅλοι τὸ ἀντιλαμβάνονται αὐτό ὁ στίχος θεωρεῖται καὶ προφητεία γιὰ τὸν ἐρχομὸ τῆς Ἐκκλησίας. Ποιὰ εἶναι αὐτὴ ἡ σκέπη τοῦ Θεοῦ καὶ ποιὰ εἶναι αὐτὴ ἡ αὐλὴ μέσα στὴν ὁποία αὐλίζεται ὁ πιστός;
Μετὰ τὴν Πεντηκοστή, ἐμφανίζεται ὡς αὐλὴ τοῦ Θεοῦ καὶ οἶκος τοῦ Θεοῦ, ἡ Ἐκκλησία. Αὐτὴ θὰ γίνει ὁ οἶκος καὶ ἡ αὐλὴ τοῦ Κυρίου. Σ' αὐτὴν παρατίθεται τὸ δεῖπνο τῆς Βασιλείας. Σ' αὐτὴν τρέφεται ὁ πιστὸς ὡς μέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Μιὰ ἔξοχη περιγραφὴ αὐτῆς τῆς
αὐλῆς βρίσκουμε στὸ Κατὰ Ἰωάννην εὐαγγέλιο (10,1-18), όπου κατατίθεται ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ μία εἰκόνα, ποὺ ὁ εὐαγγελιστὴς τὴν
ὀνομάζει «παροιμία», καὶ περιγράφεται ἀκριβῶς ἡ αὐλὴ τοῦ Κυρίου, δηλαδὴ ἡ Ἐκκλησία: Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ μὴ εἰσερχόμενος διὰ τῆς θύρας εἰς τὴν αὐλὴν τῶν προβάτων, ἀλλὰ ἀναβαίνων ἀλλαχόθεν, ἐκεῖνος κλέπτης ἐστὶ καὶ ληστής.
Υπάρχει, λοιπόν, μία αὐλή, στὴν ὁποία αὐλίζονται τὰ λογικὰ πρόβατα, καὶ ὑπάρχει ἕνας ποὺ ὁρίζει αὐτὴ τὴν αὐλή. Ὅμως αὐτὴ τὴν αὐλὴ
τὴν διεκδικοῦν καὶ ἄλλοι. Αὐτοὶ οἱ ἄλλοι εἶναι οἱ ἐχθροί. Αὐτὸς ποὺ δὲν
μπαίνει ἀπὸ τὴν πόρτα τῆς αὐλῆς, εἶναι ὁ ἐχθρός, ὁ ὁποῖος μπαίνει ἀπὸ
ἀλλοῦ. Τί θὰ πεῖ ὅτι δὲν μπαίνει ἀπὸ τὴν πόρτα; Τὸ ἀκοῦμε παρακάτω:
...
ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἐγώ εἰμι ἡ θύρα τῶν προβάτων. Δηλαδή
ὅποιος δὲν ἔρχεται σὲ σχέση μὲ τὰ μέλη τοῦ σώματός μου δι᾿ ἐμοῦ, εἶναι
κλέπτης, εἶναι ληστής. Ἐγώ εἰμι ἡ θύρα· δι' ἐμοῦ ἐάν τις εἰσέλθῃ, σωθήσεται, καὶ εἰσελεύσεται καὶ ἐξελεύσεται, καὶ νομὴν εὑρήσει. Ο κλέπτης οὐκ ἔρχεται εἰ μὴ ἵνα κλέψῃ καὶ θύσῃ καὶ ἀπολέσῃ· ἐγὼ ἦλθον ἵνα ζωὴν ἔχωσι καὶ περισσὸν ἔχωσιν. Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός. Ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τίθησι ὑπὲρ τῶν προβάτων. Καὶ παρακάτω: Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός· καὶ μᾶς λέει γιατί εἶναι ὁ ποιμὴν ὁ καλός: ... καὶ γινώσκω τὰ ἐμὰ καὶ γινώσκομαι ὑπὸ τῶν ἐμῶν, καθὼς
γινώσκει με ὁ πατὴρ κἀγὼ γινώσκω τὸν πατέρα. Δηλαδὴ ὁ Χριστὸς
ἀνάγει αὐτὴ τὴ γνώση, τὴ γνώση-σχέση, σὲ ἕνα πρότυπο, στὸ πρότυπο
τῆς σχέσης ποὺ ἔχουν τὰ πρόσωπα μέσα στὴν Ἁγία Τριάδα.
Ὁ λαός, λοιπόν, ἔχει συνείδηση ὅτι θὰ κατοικήσει στὸ σπίτι τοῦ Θεοῦ,
αὐτὴ εἶναι ἡ αὐλή του. Καὶ σὲ αὐτὴν τὴν αὐλὴ παρὼν εἶναι ὁ Θεὸς στὸν
ὁποῖο μὲ ἐλπίδα καταφεύγει. Ἀπαντοῦν τώρα οἱ ἱερεῖς στὸν λαό: ἔχεις δίκιο μ' αὐτὴ τὴ στάση ποὺ κρατᾶς. Ἐκεῖ θὰ βρεῖς τὴν καταφυγή σου, στὸ
σπίτι τοῦ Θεοῦ. Γιατὶ εἶναι ὁ μόνος ποὺ μπορεῖ νὰ σὲ γλιτώσει ἀπὸ τὶς παγίδες τῶν κυνηγῶν καὶ ἀπὸ τὸν ταραχώδη λόγο.


3 ὅτι αὐτὸς ῥύσεταί σε ἐκ παγίδος θηρευτῶν καὶ ἀπὸ λόγου ταραχώδους.
Καὶ ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῶν Προφητῶν, κυρίως ὅμως στὴν ἐποχὴ τῶν πρώτων αἰώνων τῆς Ἐκκλησίας, ἔχουμε ἕναν διάλογο τοῦ ἀνθρώπου τοῦ
Θεοῦ ἢ τοῦ πιστοῦ χριστιανοῦ μὲ τὶς δαιμονικές δυνάμεις. Υπάρχει μία μάχη. Στὰ ἁγιολογικὰ κείμενα αὐτὸ περιγράφεται πολὺ ἔντονα, ἰδίω
ὅσον ἀφορᾶ τὴ ζωὴ τῶν ἀσκητῶν. Σᾶς θυμίζω ὅτι ἕνας ἀπὸ τοὺς σπουδαίους δασκάλους τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ Μέγας Αθανάσιος, περιγράφοντας τὸν βίο τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου, ἀναφέρεται σὲ τέτοια μάχη. Ὁ βίος
τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου ποὺ συγγράφει ὁ Μέγας Αθανάσιος, εἶναι μία περιγραφὴ ὅλης αὐτῆς τῆς ἐσωτερικῆς πάλης τοῦ ἀνθρώπου ἐναντίον τῶν
ἀντίθεων δυνάμεων.
Ποιὲς εἶναι αὐτὲς οἱ ἀντίθεες δυνάμεις; Ποιὲς εἶναι αὐτὲς οἱ παγίδες;
Καὶ στὰ ἁγιογραφικὰ κείμενα, καὶ στὰ ἁγιολογικὰ κείμενα, πατέρας
τῶν παγίδων αὐτῶν καὶ ποιητὴς τῶν παγίδων αὐτῶν, εἶναι μία ὑπόσταση ποὺ ὀνομάζεται διάβολος (ἀπὸ τὸ διαβάλλω), σατανᾶς κλπ. Σήμερα πολὺ λίγο πιὰ στὸν θεολογικό μας λόγο μιλᾶμε γιὰ τὸν σατανᾶ,
γιατί κάνουμε ἀπρόσωπες τὶς δυνάμεις αυτές. Εἶναι παραδεκτὸ νὰ
μιλᾶς γιὰ τὸν Θεό, ἀλλὰ θεωρεῖται ἀπαράδεκτο νὰ μιλᾶς γιὰ τὸν σατανᾶ.
Καὶ ὅμως αὐτὴ ἡ μάχη πηγάζει ἀπὸ μία ὑπόσταση, ἡ ὁποία ἐνεργεῖ μὲ
τρόπους ποὺ δείχνουν νὰ ἔχουν ἀπρόσωπο χαρακτήρα, δηλαδὴ ὡς δυνά-
μεις ἐσωτερικὲς τοῦ ἀνθρώπου, ἢ δυνάμεις ἐξωτερικές μιᾶς δημιουργίας
καὶ μιᾶς φύσης καὶ μιᾶς κτίσης, ἡ ὁποία ἀντὶ νὰ φέρνει ἁρμονία, πολλὲς
φορὲς φέρνει μία δυσαρμονία. Ἡ ἀρρώστια π.χ. δὲν εἶναι φυσικὴ κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι μία κατάσταση λάθους. Ὁ πόνος ἢ ὁ θάνατος 
δὲν εἶναι μέσα στη φύση τοῦ ἀνθρώπου. Ο θάνατος ἐπέρχεται. Καὶ ἔτσι ἔχουμε μία ἀνάπτυξη αὐτῆς τῆς μάχης ἐναντίον παγίδων ποὺ στήνει ὁ κυνηγὸς - διάβολος, τῆς μάχης ποὺ δίνει ὁ πιστὸς ἀπέναντι στὶς παγίδες τοῦ ἐχθροῦ, τοῦ πατρὸς τοῦ ψεύδους, παγίδες ποὺ ἐνθρονίζουν
ἐντὸς τοῦ ἀνθρώπου τὸν ταραχώδη λόγο. Αὐτὸ πιὰ εἶναι καθαρὰ ἐσωτερικὴ κατάσταση καὶ ἐσωτερικὴ μάχη τοῦ ἀνθρώπου, μάχη ἐναντίον
τοῦ ταραχώδους λόγου.

Στοὺς μακαρισμοὺς ὁ Χριστὸς ἐπισημαίνει τὴ σημασία τῆς πραότητας, δηλαδὴ μιᾶς ἐσωτερικῆς κατάστασης ἀντίθετης στὸν ταραχώδη
λόγο: μακάριοι οἱ πραείς, μὲ ἀναγωγὴ μάλιστα στὸν ἴδιο ποὺ μᾶς προβάλλεται ὡς πρότυπο: μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ
καρδίᾳ (Ματθ. 11,29). Ἡ πραότητα είναι μία ἐσωτερικὴ εἰρήνη τοῦ ἀνθρώπου, μία ἐσωτερικὴ εὐταξία τοῦ ἀνθρώπου. Ωστόσο ὅλοι μας πολλὲς
φορές ζοῦμε μία ἐσωτερικὴ ἀταξία.
Πηγή, γιὰ νὰ μὴν πῶ ἀρχὴ καὶ τέλος αὐτοῦ τοῦ ταραχώδους λογισμοῦ, εἶναι τὸ διαβολεμένο μας «Εγώ». Ἐκεῖ παίζεται ὅλο τὸ παιχνίδι.
Γι' αὐτὸ ἡ φράση τοῦ Χριστοῦ «ὅποιος δὲν σκοτώσει τὸ ἐγώ
τὸ βρεῖ ποτέ του», εἶναι συγκλονιστική. Ὅποιος, λέει, δὲν σκοτώσει τὴν
ψυχή του, δὲν θὰ βρεῖ τὴν ψυχή του.

Λοιπόν, ὁ μόνος τρόπος γιὰ τὸν ποιητή να ξεφύγουμε αὐτὸν τὸν ταραχώδη βίο ἢ τὸν λόγο τὸν ταραχώδη, δηλαδὴ τὸν ἐγκλωβισμό μας σ'
αὐτὲς τὶς ἐσωτερικές μας ταραχές, εἶναι νὰ βρεθοῦμε κάτω ἀπὸ μία
σκέπη. Ξανάρχομαι λοιπὸν στὸν 1ο στίχο: ἐν σκέπῃ τοῦ Θεοῦ τοῦ οὐρανοῦ αὐλισθήσεται.
Συνεχίζουν οἱ ἱερεῖς καὶ λένε στὸν λαό:
4 Ἐν τοῖς μεταφρένοις αὐτοῦ ἐπισκιάσει σοι, καὶ ὑπὸ τὰς πτέρυγας αὐτοῦ ἐλπιεῖς· ὅπλῳ κυκλώσει σε ἡ ἀλήθεια αὐτοῦ.
Ἡ εἰκόνα εἶναι ἀπὸ πόλεμο. Μετάφρενα εἶναι ἡ πλάτη. Σ' ἕναν πόλεμο ὑπάρχει μία δύναμη ποὺ ὑποστηρίζει τὰ ὄπισθεν τοῦ στρατεύματος,
γιατί χρειάζονται μία προστασία. Θὰ σὲ ἐπισκιάσει λοιπὸν ἀπὸ πίσω, γιὰ
νὰ μὴν σὲ προσβάλει ὁ ἐχθρός. Καὶ ὄχι μόνο αὐτό. Θὰ ἁπλώσει τὰ φτερά του νὰ σὲ καλύψει γιὰ νὰ μὴν σὲ προσβάλουν ἄλλες δυνάμεις ποὺ ἔρχονται ἀπὸ ἀλλοῦ, ἀπὸ ὑψηλά. Ὅπλῳ κυκλώσει σε ἡ ἀλήθεια αὐτοῦ.
Ἐνῶ περιγράφει ἕναν πόλεμο ποὺ εἶναι τῆς ἱστορίας, συγχρόνως εἰσάγει ὅπλα ποὺ δὲν εἶναι τῆς ἱστορίας. Τὸ κυριότερο ὅπλο εἶναι ἡ ἀλήθεια
τοῦ Θεοῦ. Θὰ σὲ ὁπλίσει μὲ τὴν ἀλήθεια καὶ μὲ αὐτὸ τὸ ὅπλο θὰ νικήσεις τοὺς ἐχθρούς, τοὺς νοητοὺς βέβαια ἐχθρούς.


Δεν υπάρχουν σχόλια: