Ο
θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ιννοκέντιος, Αφρικανός στην καταγωγή, είναι κυρίως μοναχός όπως τονίζει και μάλιστα στο
μοναστήρι του οσίου Αρσενίου του Καππαδόκη, όπου ανεφοδιάζεται πνευματικά όταν
επισκέπτεται την Ελλάδα. Χωρίς προκαταρκτικά στην κουβέντα μας και σε άπταιστα
Ελληνικά ξεκινά με την ουσία της
ιστορίας του πάνω στη γη: «Εξακολουθούμε το έργο των αποστόλων και προσπαθούμε
να μεταδώσουμε στους Αφρικανούς την αλήθεια του Χριστού. Το Πατριαρχείο
Αλεξανδρείας έχει πολλούς ανθρώπους που αγωνίζονται γι’ αυτό το έργο. Ο Θρόνος
μού έδωσε να διακονήσω στο Μπουρούντι
και τη Ρουάντα εδώ και πέντε χρόνια»
-
Πως
ξεκινά η πορεία σας στην Ορθοδοξία;
«Η
καταγωγή μου είναι από την Ουγκάντα,
εκεί γεννήθηκα από μητέρα Ορθόδοξη Χριστιανή και από πατέρα καθολικό. Ήμασταν
οκτώ παιδιά και σύμφωνα με το έθιμο της εποχής τέσσερα παιδιά πήγαν με τον
πατέρα και τέσσερα με τη μητέρα. Εγώ ήμουν τυχερός και πήγα με τη μητέρα μου κι
έτσι έγινα Ορθόδοξος. Έμαθα την πίστη δίπλα σε αξίους ανθρώπους, τους πρώτους
Ορθοδόξους στη χώρα μου όπως ο Βαδίας και ο Σπάρτας.
Αυτοί
ξεκίνησαν την Ορθόδοξη πίστη στη χώρα μου. Ήταν προτεστάντες, ωστόσο δεν ήταν
ευχαριστημένοι με την πίστη αυτή, τότε έπεσε στα χέρια τους ένα περιοδικό από την Νότιο Αφρική με τίτλο “Αφρικανοί
Ορθόδοξοι” που το εξέδιδε ένας ψευδοεπίσκοπος. Ήρθαν σ’ επαφή μαζί του, τους
κατήχησε και τους χειροτόνησε. Εκείνο τον καιρό λοιπόν, υπήρχε στην Καμπάλα
Ουγκάντα κάποιος Έλληνας επιχειρηματίας,
πληροφορήθηκε ότι υπήρχε εκτάκτως εκεί ένας Oρθόδοξος
επίσκοπος και θέλησε να βαπτίσει το παιδί του. Η βάπτιση έγινε και ο
επιχειρηματίας σκεφτικός έπιασε τους Σπάρτα και Βαδία και τους είπε ότι αυτός ο
άνθρωπος δεν τέλεσε τη βάφτιση όπως θυμόταν ότι τελείται στη πατρίδα του και
εξέφρασε την υποψία πως δεν ήταν
Ορθόδοξος. Τους παρέπεμψε στην Τανγκανίκα,
στην Αρούσα που υπήρχε Ελληνική κοινότητα με ιερέα και αυτό έγινε η γέφυρα για
να γίνουν αληθινά Ορθόδοξοι. Εγώ μεγάλωνα στην αυλή της Εκκλησίας, υπηρετούσα
μικρό παιδί στο ιερό και ποθούσα να γίνω σαν αυτούς τους ιερείς. Αργότερα πήγα
στην ιερατική σχολή, στην Ελλάδα σπούδασα Θεολογία, έγινα μοναχός στο μοναστήρι
του Αγίου Αρσενίου και ο Πέτρος, τότε Πατριάρχης Αλεξανδρείας, με έκανε διάκονο. Έμεινα στην
Αλεξάνδρεια μερικά χρόνια και μετά πήγα στο Ναιρόμπι, όπου διετέλεσα διευθυντής
στη μοναδική ιερατική σχολή στην Αφρική για αρκετά χρόνια. Εντωμεταξύ υπηρετούσα και στον καθεδρικό ναό στην
Ελληνική κοινότητα. Έπειτα με ψήφισαν να γίνω Επίσκοπος Μπουρούντι και
Ρουάντα.»
-
Τι
έχετε να πείτε, μετά από τόσα χρόνια εμπειρίας στην Αφρική, για την
Ορθοδοξία; Πόσο κατανοούν οι Αφρικανοί
την πίστη των Ορθοδόξων;
«Όσοι
έρχονται και αγκαλιάζουν την Ορθόδοξη πίστη, ξέρουν για τον χριστιανισμό από
άλλες ομολογίες, δεν είναι άσχετοι, αλλά περί Ορθοδοξίας δεν ξέρουν, τους είναι
δύσκολο να κατανοήσουν το Ορθόδοξο πνεύμα. Η εκκλησία μας δεν είναι ένα
κοινωνικό σύστημα, όπως το βλέπουν οι άλλοι, είναι Χριστοκεντρικό, Θεοκεντρικό,
αγκαλιάζει ολόκληρο τον άνθρωπο και όχι μόνο ένα κομμάτι του. Στα άλλα δόγματα
ξέρετε αν ένας πιστός κάνει κάτι λάθος υπάρχει μια επιτροπή που συνεδριάζει και
τον διώχνουν, ενώ στην Ορθοδοξία ο πνευματικός θα αγκαλιάσει τον αμαρτωλό, θα
τον συμβουλεύσει να πάρει ξανά τον καλό δρόμο. Όμως αυτή η αντιμετώπιση δεν είναι
ευπρόσδεκτη στους ανθρώπους των άλλων θρησκειών. Εκείνοι απαιτούν την τιμωρία,
εμείς τη νουθεσία. Υπάρχει μεγάλη διαφορά. Μια φορά σ’ εμάς, στη κοινότητά μας
των Ορθοδόξων, δημιουργήθηκε ένα πρόβλημα μεταξύ των ενοριτών μας, τότε ο
ιθαγενής ιερέας, άπειρος στα πνευματικά,
έδιωξε έναν χριστιανό από την Εκκλησία. Όταν κάποια στιγμή τους επισκέφθηκα
έμαθα το γεγονός και λυπήθηκα γιατί ξέρω πως η Εκκλησία δεν τιμωρεί, αλλά
αγαπά. Αυτοί που δεν μπορούν να συγχωρούν τους παραπέμπω στο “Πάτερ ημών”. Για να τους φέρουμε είναι εύκολο, αλλά για να
τους κρατήσουμε είναι δύσκολο. Πρέπει να
μπούμε εις βάθος στην καρδιά τους.
Από
την άλλη πλευρά έρχονται άνθρωποι γιατί έχουν κοινωνικά προβλήματα, φτωχοί,
ορφανά, χήρες και ξέρουν ότι στην Εκκλησία θα βρουν ανακούφιση, θα τους
φροντίσουμε. Σκέφτονται “Θα γίνουμε
Ορθόδοξοι και κάτι θα κερδίσουμε”, αν έρθουν μόνο με αυτή την προοπτική, μένουν ένα δυο χρόνια
και φεύγουν. Εμείς πάντως τους δεχόμαστε, είναι μια πρόκληση για μας. Δεν είμαι
Θεός για να ξέρω τα σχέδια στο μυαλό του καθενός και είναι δύσκολο για μας να
μεταδώσουμε το πνεύμα της Ορθοδοξίας. Είναι εύκολο να τους βαφτίσουμε, αλλά
μετά με ποιον τρόπο θα διατηρηθεί η πίστη τους σε βάθος; Δεν έχουμε ιερείς να
τελούν τα μυστήρια στις ενορίες, να κάνουν την διδασκαλία. Αλλά προσπαθούμε. Για
παράδειγμα αγαπούν πολύ την τοπική γλώσσα τη διάλεκτό τους την κιρούντι και την
κινερουάντα. Μαθαίνω κι εγώ τη γλώσσα. Με τη βοήθεια ανθρώπων που τα γνωρίζουν
μεταφράσαμε τη θεία λειτουργία του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου,
του μεγάλου Βασιλείου, την προηγιασμένη και τα μυστήρια: βάπτιση, γάμο, κηδεία,
εγκαίνια του ναού, χαιρετισμούς, παρακλήσεις και άλλα. Τα χαίρονται πολύ.
Μάλιστα γίνεται κι ένα παράδοξο, όταν γίνεται μια κηδεία ενός Ορθοδόξου,
έρχονται πολλοί από άλλα δόγματα για ν΄ ακούσουν τις ευχές της ακολουθίας και
τις προσευχές!»
-
Πώς
αντιμετωπίζει Θεοφιλέστατε η κυβέρνηση των χωρών της ποιμαντικής σας εποπτείας
τις Ιεραποστολές, σας βοηθούν στο έργο σας;
«Τελευταία
είχαμε προβλήματα στη Ρουάντα. Όταν συναντιούνται οι άνθρωποι στις εκκλησίες
τους, όχι μόνο οι Ορθόδοξοι, αρχίζουν και μαλώνουν για τα πολιτικά πράγματα και
αυτό είχε ως συνέπεια η κυβέρνηση να
κλείσει τους ναούς που δεν είναι
χτισμένοι σε οικόπεδο πάνω από ενάμιση εκτάριο. Αυτός ο νόμος έγινε για να περιοριστούν
οι φασαρίες. Είναι δύσκολο να βρεθεί οικόπεδο για να χτίσει κάποιος
Ιεραπόστολος, καθώς η Ρουάντα είναι μια μικρή χώρα και πρέπει να είσαι πλούσιος
για να αγοράσεις γη.
Τα
υλικά για να χτίσει κάποιος είναι εισαγόμενα γιατί το κράτος βγήκε πρόσφατα από
τον πόλεμο. Η έδρα της Επισκοπής μας είναι στη Μπουζουμπούρα στο Μπουρούντι. Εκεί μένω, αλλά είμαι
επίσκοπος και στη Ρουάντα όπου καταφέραμε ν’ αγοράσουμε οκτώ οικόπεδα. Σκοπός
μας είναι να τα κτίσουμε στο μέλλον. Νοικιάζω κάθε φορά που πάω να μείνω στη
Ρουάντα και είναι δύσκολο γιατί είμαι δεσπότης, είμαι ιερέας και πρέπει να
μετακινούμαι. Έχουμε στείλει μερικά παιδιά μας στην ιερατική σχολή της Κένυας
για να σπουδάσουν και να επανδρώσουν την Ορθόδοξη Ιεραποστολή. Προσπαθούμε να
τους κάνουμε ιερείς, αλλά δεν είναι εύκολο γιατί το βίωμά τους δεν είναι
Ορθόδοξο και συναντούμε απογοητεύσεις από μερικούς ιθαγενείς συνεργάτες.»
-
Ωστόσο
η Ιεραποστολή είναι ένα λιβάδι που ανθίζει κάθε τόσο με το λουλούδι της
βάπτισης. Τότε οι Ιεραπόστολοι βάζουν
στην άκρη τα βάσανα και τις αποθαρρύνσεις και απολαμβάνουν τον κόπο.
Θεοφιλέστατε περιγράψτε μας μια εικόνα από τις βαπτίσεις στα αφρικανικά μέρη
σας.
«Θα
σας πω για τις βαπτίσεις στα ποτάμια, αυτό είναι κάτι που ενθουσιάζει τους
ανθρώπους. Μερικές φορές είναι δύσκολο για μας γιατί πρέπει οπωσδήποτε να
κατηχηθούν για ένα χρόνο οι πιστοί και έπειτα να βαπτιστούν. Τώρα που μιλάμε
περιμένουν χίλιοι άνθρωποι για να βαπτιστούν. Τους αρέσει το ποτάμι γιατί έχει
πολύ νερό. Αυτοί που έρχονται από άλλη ομολογία, οι περισσότεροι
Ρωμαιοκαθολικοί που βαπτίζονται
Ορθόδοξοι, χαίρονται και λένε “Τώρα βαπτίστηκα για πρώτη φορά”.»
-
Πώς αντιμετωπίζουν την Ορθόδοξη Εκκλησία οι Ιθαγενείς που δεν σας γνωρίζουν;
«Στην
αρχή δεν μας υπολόγιζαν, δεν μας έπαιρναν στα σοβαρά, αργότερα έλεγαν ότι είμαστε μια θρησκεία σαν όλες τις
άλλες, άλλοτε λένε για μας πως είμαστε μια σέκτα, μια θρησκεία μαγείας, που
χρησιμοποιεί τελετουργικά. Για παράδειγμα
δεν κατανοούν στη βάπτιση την κουρά των μαλλιών και νομίζουν ότι είναι
μια μαγική πράξη. Λένε λοιπόν στους χριστιανούς μας ότι οι ιερείς τούς κόβουν
τα μαλλιά γιατί θέλουν να τους κάνουν μαγεία. Άλλο παράδειγμα παρανόησης είναι
που νομίζουν πως η ποιμαντορική ράβδος του Δεσπότη η οποία έχει πάνω της
σχηματισμένα δυο φίδια είναι μαγικό όργανο. Θεωρούν ότι λατρεύουμε το φίδι ως θεότητα. Μια μέρα βάπτιζα στο
ποτάμι για περίπου μια ώρα. Ήμασταν εκατό άτομα και βρισκόμουν στο νερό μέχρι
τη μέση. Όταν τελείωσαν οι βαπτίσεις κάποιοι με τράβηξαν από το νερό για να βγω
και στάθηκα στην όχθη. Εκείνη τη στιγμή ξεπρόβαλλε ένα τεράστιο νερόφιδο
ακριβώς στη θέση που βρισκόμουν λίγο πριν και βάπτιζα. Ήταν σαν μια γιγάντια
κόμπρα. Ο κόσμος ούρλιαζε… φοβήθηκαν, έτρεχαν πανικόβλητοι. Όμως το φίδι δεν
έβλαψε κανέναν κι έφυγε. Όταν τελείωσαν όλα, οι χριστιανοί μας θεώρησαν ότι το
φίδι ήταν σημάδι πως ήμουν άνθρωπος του Θεού και γι’ αυτό δεν πείραξε το φίδι
ούτε εμένα, ούτε τους πιστούς που βαπτίζονταν. Οι άλλοι όμως το ερμήνευσαν
διαφορετικά και είπαν “Ορίστε, τι σας λέγαμε! Λατρεύουν το φίδι, που δεν τον
πείραξε τον ιερέα γιατί είναι η δύναμη του κακού”. Αντιμετωπίζουμε αρκετά
προβλήματα από τις παρανοήσεις και πολλές φορές σοβαρά:
Στη
Ρουάντα εξ αιτίας του ιού του Έμπολα μας έδωσαν οδηγίες από το κράτος να μην
κοινωνούμε με τη λαβίδα τους πιστούς μας στο ναό. Δυστυχώς υπήρξαν κρούσματα
του ιού στη χώρα. Εγώ είπα στους ανθρώπους να έρθει όποιος θέλει να κοινωνήσει.
Εκείνη την εποχή είχα βαπτίσει 250 ανθρώπους και από τον φόβο τους να μην
κολλήσουν τον ιό, έρχονταν να κοινωνήσουν μόνο 30. Έγραψα ένα άρθρο για τους
χριστιανούς μας όπου τους παρέπεμπα στην εμπειρία άλλων Ορθοδόξων της Κένυας ή
της Τανζανίας που είχαν κι αυτοί υποστεί τις συνέπειες της εξάπλωσης του ιού
αυτού και όμως δεν έπαψαν να κοινωνούν. Τους φανέρωσα επίσης ιστορικά στοιχεία
και τους καθησύχασα. Σιγά σιγά ξεπεράστηκε το πρόβλημα και έφυγε ο φόβος, αφού
είδαν οι χριστιανοί ότι κανείς δεν μολύνθηκε από τη θεία κοινωνία.»
-
Θεοφιλέστατε,
διαβλέπετε κινδύνους από τις θρησκείες που εξαπλώνονται τελευταία στα μέρη σας
καθώς τώρα με τη λήξη του εμφυλίου πιθανά να υποψιάζονται πρόσφορο έδαφος για
δράση;
«Πράγματι
τελευταία έρχονται λευκοί προτεστάντες που θέλουν να μεταστρέψουν τους
Ορθοδόξους στη θρησκεία τους. Παλιότερα αρκετοί
βαπτισμένοι καθολικοί δυσαρεστήθηκαν και ήθελαν να φύγουν από τη Ρωμαιοκαθολική
Εκκλησία, τότε οι καθολικοί τους συμβούλευαν πως θα ήταν προτιμότερο να
ασπαστούν την Ορθοδοξία και ν’ αποφύγουν
οπωσδήποτε τον προτεσταντισμό. Ειδικά στη Ρουάντα οι προτεστάντες είναι
ηθικολόγοι. Αν κάποιος, ας πούμε, πίνει, τον διώχνουν γιατί δεν είναι κατά τη
γνώμη τους καλός άνθρωπος, ενώ εμείς αυτούς τους ανθρώπους τους αγκαλιάζουμε κι
έτσι ο κόσμος χαίρεται γιατί εμείς δεχόμαστε τον άνθρωπο όπως είναι και τον
νουθετούμε, όπως ο Χριστός αγάπησε τον αμαρτωλό. Η ελπίδα βέβαια είναι στα
παιδιά…γιατί ο μεγάλος άνθρωπος δύσκολα αλλάζει. Προσπαθούμε να έχουμε ολόκληρη
την οικογένεια στην Εκκλησία για να γίνει έργο. Τους παντρεύουμε με εκκλησιαστικό
γάμο. Επίσης η γυναίκα δεν έχει λόγο, επειδή επικρατεί η ανδροκρατία και
προσπαθούμε ν’ ανεβάσουμε τη γυναίκα. Ευτυχώς σταδιακά εξαφανίζεται και η
πολυγαμία γιατί κι αυτό είναι ένα
δύσκολο πρόβλημα.»
-
Το
γεγονός ότι είστε ένας Αφρικανός επίσκοπος και έχετε το ίδιο χρώμα και
παρόμοιες ρίζες στο ίδιο αφρικανικό χώμα μεγαλωμένες και γνωρίζετε τον
πολιτισμό και τη νοοτροπία τους είναι σημαντικό. Η Ιεραποστολή σημαίνει
μεταφέρω τις γνώσεις μου στην χώρα που δεν γνωρίζει την Ορθοδοξία και εν
συνεχεία η χώρα αυτή παίρνει τη σκυτάλη και συνεχίζει με την Εκκλησία της, τον
Επίσκοπό της, τους ιερείς και τους πιστούς της.
«Εγώ
πιστεύω ότι όταν έχουμε Θεό μέσα μας αγαλλιάζουμε χωρίς να σκεφτόμαστε αν είναι
ο Επίσκοπος λευκός ή μαύρος. Ναι είμαι μαύρος Επίσκοπος αλλά δεν μπορώ να μη
θαυμάζω ότι ήρθαν και έρχονται λευκοί σ’ έναν άγνωστο τόπο, άφησαν τη δική τους
χώρα για να έρθουν στην Αφρική να διδάξουν το φως της Ορθοδοξίας. Ναι είμαι μαύρος
Επίσκοπος, δικός τους άνθρωπος. Αλλά θα με αγκαλιάσουν, θα με πιστέψουν, αν δεν
έχω Θεό μέσα μου; Εκεί οι άνθρωποι είναι απλοί, αμόρφωτοι, όμως έχουν διάκριση
και μπορούν να καταλάβουν εάν κάποιος τους αγαπά. Με βλέπουν στο δρόμο να
περπατώ, για παράδειγμα και από τότε που έγινε ατύχημα και καταστράφηκε το
αμάξι που μου παρέδωσε ο προκάτοχός μου επίσκοπος, αναγκάζομαι να πάω με τα
πόδια. Κάποιος πιστός με είδε κουρασμένο και μου έδωσε ένα ποδήλατο. Πιστέψτε
με, ακόμη κι αν δεν είχα ποδήλατο θα πήγαινα με τα πόδια να λειτουργήσω, να
εξομολογήσω, να ποιμάνω. Δεν έχω αυτοκίνητο και δεν νομίζω ότι θα βρω χρήματα
ν’ αγοράσω αλλά αυτό δεν με πειράζει, εδώ δεν έχω επισκοπείο να μείνω στη Ρουάντα! Ξέρετε όλα αυτά δεν
έχουν σημασία, εγώ έχω μια ευθύνη να δώσω το φως που πήρα από νέος από την
Ορθόδοξη Ελλάδα στην Αφρική.»
Ο
Επίσκοπος Μπουρούντι και Ρουάντα κ. Ιννοκέντιος, Ουγκαντέζος στην καταγωγή του,
με τη στέρεη γνώση της Ορθόδοξης
Θεολογίας, σάρκα από τη σάρκα του αφρικανικού πολιτισμού, άνθρωπος της αγάπης
και της αποταγής, μεταδίδει έγκυρα την ωραιότητα του Θεού σε απλούς ανθρώπους.
Ένας Επίσκοπος με δανεικό ποδήλατο που χαμογελά, αγαπά και συγχωρεί τους
ανθρώπους είναι για τους χριστιανούς,
λευκούς και μαύρους, ένας ποιμένας πρωτοχριστιανικής εποχής.
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου