Αρχιερέας Ιωάννης Σουβόροφ
Σημειώσεις ενός ιερέα του χωριού» του αρχιερέα Ιωάννη Σουβόροφ.
Στο πρώτο μου βιβλίο, «Σημειώσεις ενός Ιερέα της Χώρας», υπάρχει μια ιστορία για το πώς κάποτε πήγα να ευλογήσω ένα «προβληματικό» διαμέρισμα, χωρίς να υποψιάζομαι ακόμα τι συνέβαινε εκεί.
Αλλά πρόσφατα ανακάλυψα κατά λάθος ένα χαμένο χειρόγραφο που είχα γράψει πριν από πολλά χρόνια, όπου περιέγραψα λεπτομερώς, ενώ το μονοπάτι ήταν ακόμα σε εξέλιξη, πώς με κάλεσε μια ηλικιωμένη γυναίκα να ευλογήσω το σπίτι της στο χωριό και ταυτόχρονα, όπως είπε, να της δώσω τα Άγια Μυστήρια. Και επίσης στο διαμέρισμα, σύμφωνα με τα λόγια της, «ο Θεός ξέρει τι» συμβαίνει.
Πήγα σε αυτήν και η συζήτησή μας μαζί της μου φάνηκε τόσο ζωντανή και πρωτότυπη που την ίδια στιγμή που περιέγραφα την Κάθοδο του Αγίου Φωτός, την άφησα χειρόγραφη. Την κατέγραψα, την εκτύπωσα και την έδωσα σε μερικούς φίλους, χωρίς να κρατήσω ούτε ένα αντίγραφο για τον εαυτό μου.
Και τώρα, έχοντας βρει κατά λάθος αυτή την ιστορία περισσότερα από είκοσι χρόνια αργότερα, το σκέφτηκα και αποφάσισα: ίσως μπορώ να τη μοιραστώ με όλους. Δεν ξέρω πόσο ενδιαφέρουσα θα είναι για τον αναγνώστη, αλλά θα τη μοιραστώ, ειδικά επειδή εκείνη η ηλικιωμένη γυναίκα πέθανε πριν από πολύ καιρό, για την οποία τέλεσα την κηδεία σε εκείνο το σπίτι στο χωριό Μαλέβκα, και ο θάνατός της, απ' όσο θυμάμαι, ήταν χριστιανικός.
Με μόνο μικρές περικοπές και διορθώσεις, χωρίς να αλλάξω το μερικές φορές σκληρό καθομιλούμενο λεξιλόγιο στη συζήτησή μας, μοιράζομαι αυτή τη συνάντηση με τον αναγνώστη.
Το αστείο, το σοβαρό και το λυπηρό πάνε μαζί για μένα, δεν θα τα ξεχωρίσω. Αλλά πρώτα, λίγα λόγια για τα άλλα, και μετά για τη Μαλέβκα.
***
Τα αιτήματα προς έναν ιερέα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά και απρόβλεπτα. Να τι μου έκαναν προσωπικά οι άνθρωποι: να ευλογήσουν για ένα ταξίδι, για μια εξέταση, για την αγορά ενός διαμερίσματος ή ενός αυτοκινήτου, για κλήτευση στο δικαστήριο και την εισαγγελία, για στρατολόγηση στον στρατό. Να προσευχηθούν για έναν άρρωστο σε μονάδα εντατικής θεραπείας ή να ευλογήσουν για μια επέμβαση. Να πάνε και να πετάξουν σε ιερούς τόπους ή να τελέσουν μια προσευχή για τις ειδικές δυνάμεις που πηγαίνουν στον πόλεμο στην Τσετσενία κ.λπ.
Ακόμα και για σύλληψη ή έκτρωση (στην τελευταία περίπτωση, φυσικά, δεν δίνονται ευλογίες, αλλά διεξάγεται μια συζήτηση προς την αντίθετη κατεύθυνση) και ούτω καθεξής... Τα αιτήματα μπορεί να είναι ατελείωτα, και η λίστα είναι απεριόριστη.
Κάποτε συνέβη κάτι τέτοιο: βγαίνοντας από την εκκλησία του Ευαγγελισμού, ήδη στην αυλή, πέρασα μπροστά από δύο κορίτσια και άκουσα τη μία να λέει στην άλλη:
- Μάλλον ο ιερέας έφυγε, ας ρωτήσουμε αυτόν... Θα σου πει με μεγαλύτερη ακρίβεια από τον κεροπώλη.
Και ακούω το κλικ-κλακ-κλακ των τακουνιών τους - τρέχουν πίσω μου. Με πρόλαβαν και γύρισαν προς το μέρος μου:
- Συγγνώμη, μήπως είστε ιερέας;
-Ναι, σε ακούω...
— Μπορείτε να μας πείτε ποια λειτουργία στην εκκλησία μπορούμε να παραγγείλουμε ή προσευχές να διαβάσουμε; Ο σκύλος μας πέθανε χθες... Βλέπετε, ήταν σαν μέλος της οικογένειάς μας για πολλά χρόνια. Όλοι τη λυπόμαστε τόσο πολύ! Υπάρχουν προσευχές γι' αυτούς; Λοιπόν, δεν ξέρουμε ακριβώς πώς λέγεται.
«Μια κηδεία, ή τι;» ρωτάω.
- Λοιπόν, υποθέτω...
«Φυσικά και όχι», τους λέω. «Δεν έχουμε κάποια τελετή όπως «η κηδεία ενός σκύλου»».
- Τι μπορούμε να κάνουμε γι' αυτήν;
- Λοιπόν... τουλάχιστον, μπορούμε και μάλιστα πρέπει να τον θάψουμε. Αυτό είναι όλο. Είναι κάπως ακατάλληλο να προσευχόμαστε για την ανάπαυσή του.. Τι άλλο; Δεν ξέρω.
- Εντάξει, συγγνώμη, ήρθαμε να ρωτήσουμε για παν ενδεχόμενο...
Και βγήκαμε στον δρόμο. Πήγα στο αυτοκίνητό μου και αυτοί έφυγαν.
Αλλά είναι πραγματικά κρίμα για τα ετοιμοθάνατα κατοικίδια. Δένεσαι μαζί τους σαν να είναι δικά σου. Έναν σκύλο, μια γάτα ή έναν παπαγάλο - τους λυπάσαι όλους!
Ή αυτό ήταν το αίτημα. Καλούν στο κινητό τηλέφωνο:
- Γεια! Αυτός είναι ο ιερέας;
- Ναι, σε ακούω.
- Πάτερ, θα μπορέσετε να κοινωνήσετε στην ηλικιωμένη κυρία στο σπίτι απόψε, γιατί αύριο στη μία πρέπει να την βγάλουμε έξω;
- Λοιπόν, να κάνω την κηδεία ή να κοινωνήσω; Δεν σε καταλαβαίνω, διευκρινίζω.
- Ω! Ας κάνουμε την κηδεία, ας κάνουμε την κηδεία, είναι ήδη νεκρή!
Λοιπόν, ήταν απλώς ένα γλωσσικό ολίσθημα.
Και κάποτε, με κάθε σοβαρότητα, υπήρξε ένα αίτημα που είχε απόλυτο νόημα.
Κάποτε, στην Εκκλησία των Αγίων Δώδεκα Αποστόλων, μετά τον Εσπερινό (εμείς, οι ιερείς, αλλάζαμε εναλλάξ με την Εκκλησία του Ευαγγελισμού), ένας νεαρός άνδρας πλησίασε, ευλόγησε τον εαυτό του και είπε ήσυχα:
- Πατέρα, ευλόγησέ με να δηλητηριάσω τη γιαγιά μου.
«Δεν καταλαβαίνω», λέω.
Το αίτημα επαναλαμβάνεται με διευκρινιστικά σχόλια. Είναι ξαπλωμένη εκεί δέκα χρόνια, υποφέροντας, και εμείς, οι νέοι, είμαστε μαζί της. Και από οίκτο γι' αυτήν, αποφάσισα να απαλύνω τα βάσανά της, ή μάλλον, να τα σταματήσω εντελώς. Αποκλειστικά από συμπάθεια και οίκτο γι' αυτήν. Και για να μην με βασανίζει πολύ η συνείδησή μου, αποφάσισα να ζητήσω την ευλογία του Θεού.
- Με λίγα λόγια, να με ευλογηση! - συνόψισε ο τύπος.
Η λογική είναι κυριολεκτικά θανατηφόρα. Αν και αυτό το ζήτημα συζητείται έντονα σε όλο τον κόσμο και διατυπώνονται διάφορα επιχειρήματα υπέρ της μίας ή της άλλης απόφασης.
Με λίγα λόγια, με τη βοήθεια του Θεού, φαινόταν ότι καταφέραμε να πείσουμε αυτόν τον νεαρό «ευσεβή» εγγονό να πετάξει αυτή τη δαιμονική σκέψη από το κεφάλι του και να υπομείνει ταπεινά τις κακουχίες που έστειλε ο Θεός, αφήνοντας στον Κύριο να αποφασίσει για το ζήτημα της ζωής και του θανάτου, και για αυτούς, λοιπόν... απλώς να υπομείνουν για χάρη του Κυρίου και να μην αναλάβουν στις ψυχές τους το τρομερό θανάσιμο αμάρτημα του φόνου. Και αυτό δεν είναι απλώς μια αμαρτία - αλλά μια συνειδητή, ΣΟΒΑΡΗ αμαρτία! Θα τους βασανίζει σε όλη τους τη ζωή.
Η περασμένη σοβιετική εποχή άφησε ένα τέτοιο σημάδι ασέβειας στην προπολεμική γενιά που ακόμη και στα γηρατειά πολλοί ηλικιωμένοι μερικές φορές δεν γνωρίζουν καθόλου αυτό που κάθε παιδί σε μια θρησκευόμενη οικογένεια γνωρίζει τουλάχιστον γενικά από την παιδική ηλικία.
Τι είναι η εξομολόγηση, δηλαδή η Μετάνοια, η Θεία Κοινωνία, η Μεγάλη Σαρακοστή, ο Κανόνας του Ανδρέα Κρήτης ή Μεγάλη Εβδομάδα και η Λαμπρή Εβδομάδα του Πάσχα. Και επίσης τα μυστήρια του Γάμου και του Ευχελαίου, και ούτω καθεξής.
Ξεκινώντας με τη Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 και μέχρι τους διωγμούς του Χρουστσόφ, αρκετές γενιές και αμέτρητοι άνθρωποι που ζούσαν στη Σοβιετική Ένωση ξέχασαν - απλώς εντελώς - την ψυχή τους και τον Θεό. Έχτισαν ένα «λαμπρό» μέλλον χωρίς τον Θεό. Σχεδόν το έχτισαν.
Αλλά ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσει κανείς και να μάθει ό,τι έχει χαθεί. Δεν χρειάζεται να ντρέπεται για την έλλειψη γνώσης σε θέματα πνευματικής ζωής, αλλά όλα μπορούν να μαθευτούν, να διαβαστούν και να ερωτηθούν σταδιακά.
Όπως είπε ο Σεραφείμ του Σάρωφ , αν υπάρχει επιθυμία και αποφασιστικότητα...
Λοιπόν, πώς ξεκίνησε η υπηρεσία μου στη Μαλέβκα;
***
Η λειτουργία στην εκκλησία του Σμολένσκ τελείωσε - αυτό είναι το πρώτο νεκροταφείο της πόλης (γνωστό ως Μίλναγια Γκόρα). Οι ενορίτες πλησιάζουν αργά τον σταυρό. Βλέπω μια ηλικιωμένη γυναίκα να κουτσαίνει προς τον σταυρό, αλλά δεν ήταν στη λειτουργία.
Ναός Σμολένσκ
-Παππού, πρέπει να σου μιλήσω...
- Περίμενε λίγο, θα τελειώσω και θα έρθω σε σένα, - της απαντώ. Εκείνη έγνεψε καταφατικά και έκανε στην άκρη. Τελείωσα, έβαλα τα ιερά σκεύη στο χρηματοκιβώτιο, αν και οι προσευχές της ευχαριστίας παρέμειναν. Βγαίνω προς το μέρος της:
- Λοιπόν, τι έχεις εκεί; Ποιο είναι το όνομά σου και το πατρώνυμό σου;
- Κατερίνα, πατρώνυμο - Palavna.
- Σε ακούω, Αικατερίνη Παβλόβνα.
Κάθισαν σε ένα παγκάκι μαζί της, και η ηλικιωμένη γυναίκα άρχισε:
— Μένω στη Μαλέβκα, είναι κοντά, ακριβώς… απέναντι από το δρόμο. Θα ήθελα να αφιερώσω το σπίτι μου σε…
Την ακούω και ήδη σκέφτομαι πότε να το κάνω. Ναι, μάλλον σήμερα.
- Νομίζω ότι μπορώ να το κάνω σήμερα το απόγευμα. Θα πετύχει αυτό;
- Θα κάνει. Και ταυτόχρονα δώσε μου κοινωνία - συνεχίζει. - Αλλιώς, κάτι άθεο συμβαίνει στο σπίτι! - συνόψισε η ηλικιωμένη γυναίκα.
- Λοιπόν, τι ακριβώς συμβαίνει εκεί;
- Ω, αγαπητέ πατέρα, οι καρέκλες χτυπούν μόνες τους! Τρέχουν κάτι μαύρες γάτες τριγύρω, και την άλλη μέρα έβαλα τρία κούτσουρα λεύκας στο σιφονιέ, όπως με δίδαξε ο γείτονας, και το βράδυ η εχθρική δύναμη με χτύπησε στο πρόσωπο τόσο δυνατά που σπίθες πέταξαν από τα μάτια μου! Και το πρωί κοίταξα - υπήρχαν μόνο δύο κούτσουρα στο σιφονιέ. Ένα κούτσουρο εξαφανίστηκε χωρίς ίχνος, έψαξα παντού... Δεν ήταν σαφές πού και πώς εξαφανίστηκε...
Την κοιτάζω και σκέφτομαι το εξής: μάλλον τίποτα από όλα αυτά δεν είναι αληθινό, αλλά το πιθανότερο είναι ότι κάτι συμβαίνει στο κεφάλι της.
Έχω ήδη συναντήσει κάτι παρόμοιο μια φορά. Ήρθα σε μια αφιέρωση σε μια τραγουδίστρια που είχε ασκήσει προηγουμένως «λευκή μαγεία» και μου είπε με τόση σιγουριά:
- Βλέπεις, πάτερ Ιωάννη, κάποια ομίχλη στο διαμέρισμα; Ή μήπως καπνός υπάρχει εδώ; Βλέπεις; Όχι, λοιπόν, βλέπεις, πάτερ Ιωάννη; - επιμένει.
Κοιτάζω, δεν υπάρχει τίποτα. Δεν ξέρω καν τι να της πω, δεν υπάρχει ομίχλη. Αλλά το φαντάζεται. Αποδεικνύεται ότι ευλογεί το διαμέρισμά της... δώδεκα (!) φορές το χρόνο. Κάθε μήνα. Απλώς αλλάζει ιερείς.
Την ακούω και σκέφτομαι: κάτι εδώ φαίνεται να είναι από την ίδια σειρά. Ε, μπορεί να αγιαστεί.
- Γενικά, έλα, Πάτερ, ευλόγησέ με, μην αρνηθείς, είμαι πάντα στο σπίτι, οποιαδήποτε στιγμή, - ρωτάει η Αικατερίνη Παβλόβνα. Και δίνει τη διεύθυνσή της.
Υποσχέθηκα να έρθω την ίδια μέρα και να τα πασπαλίσω όλα.
«Ας Κοινωνήσουμε λίγο αργότερα, κάποια άλλη φορά», τη συμβούλεψσ.
Μετά από μιάμιση ή δύο ώρες έφυγα.
Έφτασα. Ένα μικρό, άνετο χωριάτικο σπίτι. Μια πύλη και ένας μικρός μπροστινός κήπος κάτω από τα παράθυρα.
Η Αικατερίνη Παβλόβνα με υποδέχτηκε στην πόρτα χαρούμενα και φιλόξενα, ανοίγοντάς μου την πόρτα διάπλατα. Μπαίνω στην καλύβα. Χαμηλά ταβάνια, απλά χαλιά και κουρτίνες, και στη γωνία, ακριβώς κάτω από το ταβάνι, ένα χάρτινο εικονίδιο και μια λάμπα. Είναι αλήθεια ότι αντί για το συνηθισμένο φως, μια μικροσκοπική λάμπα έλαμπε μέσα της. Ανάμεσα στα παράθυρα, σε ένα απλό πλαίσιο, υπάρχει μια ασπρόμαυρη φωτογραφία της πολύ νεαρής Αικατερίνης Παβλόβνα με τον σύζυγό της. Δύο τηλεοράσεις, ένα χνουδωτό γατάκι μπλέκεται κάτω από τα πόδια της και εφημερίδες Sloboda είναι διάσπαρτες παντού.
Προφανώς δεν είχε χρόνο να καθαρίσει, επειδή μόλις είχε μπει. Το τραπέζι είναι σκεπασμένο με τραπεζομάντιλο, υπάρχει ένα υφασμάτινο αμπαζούρ και αρκετές καρέκλες.
- Κάθισε, πατέρα, κάθισε, αγαπητέ μου, - και μετακίνησε μια καρέκλα προς το μέρος μου. - Ω, πόσο χαίρομαι που ήρθες, και σκέφτηκα αμαρτωλά: μακάρι να μην έρθει.
Καθίσαμε και η Αικατερίνη Παβλόβνα άρχισε να μας διηγείται τα πάντα λεπτομερώς, τι συνέβαινε μαζί της και πώς ήταν η προηγούμενη ζωή της. Από όλα όσα είπε, κατάλαβα: είχε δύο συζύγους και τους έθαψε και τους δύο, τώρα ζει μόνη, αν και έχει μια κόρη που την επισκέπτεται μερικές φορές.
- Μα η αδερφή μου είναι αληθινή μάγισσα! - άρχισε. - Πρώτα απ' όλα, μου κλέβει τα πάντα. Έχω ήδη αλλάξει τις κλειδαριές, αλλά αυτή ακόμα μαζεύει τα κλειδιά και κλέβει και κλέβει από το σπίτι μου.
Εδώ η Εκατερίνα Παβλόβνα απαριθμούσε λεπτομερώς πόσα και τι της είχαν κλέψει σε διάστημα είκοσι ετών: πόσα κομμάτια σαπουνιού, πιάτα, πουκάμισα και εσώρουχα από τον εκλιπόντα σύζυγό της, και πιθανότατα θα συνέχιζε να απαριθμεί για πολύ καιρό τι άλλο είχε χαθεί, αλλά πρότεινα ότι θα ήταν καλύτερο να ξεκινήσει ο καθαγιασμός, αφού αυτό δεν είχε γίνει ποτέ πριν.
Μαζέψαμε τις εφημερίδες και τις βγάλαμε στη βεράντα. Εγώ τέλεσα την τελετή του καθαγιασμού. Όλα κύλησαν ομαλά. Καθώς χωρίζαμε, είπα:
— Όπως ακριβώς ένα σπίτι δεν είναι καθαρό, έτσι και στην ψυχή ενός ανθρώπου υπάρχει πραγματική αναταραχή, σύγχυση και χάος. Πρώτα απ 'όλα, πρέπει να φέρεις τάξη εκεί, στην ψυχή σου, και στη συνέχεια να αγιάσεις την ίδια την ψυχή με τη Θεία Κοινωνία. Αν θέλεις να λάβεις τα Άγια Μυστήρια, προσεύχεσαι καθημερινά, προετοιμάσου για την εξομολόγηση και, το πιο σημαντικό, σκέψου για τι θα μετανοήσεις ΕΣΥ και θα συγχωρήσεις τα πάντα στην αδερφή σου και μετά θα της δώσουμε τη Θεία Κοινωνία. Όπως μου είπες λεπτομερώς για τις αμαρτίες της αδερφής σου, προσπάθησε να αναφέρεις και τις δικές σου λεπτομερώς. Και νηστεύστε όσο περισσότερο μπορείτε... Λοιπόν, μείνε με τον Θεό!
Αφού της είχα ορίσει την ημέρα και την ώρα της άφιξής μου, την αποχαιρετήσαμε θερμά. Αργότερα συνειδητοποίησα: δεν είχε την παραμικρή ιδέα για καμία από τις συστάσεις που είχα αναφέρει για την προετοιμασία του μυστηρίου.
Την καθορισμένη μέρα πήγα ξανά σε αυτήν, αυτή τη φορά, όπως είχαμε συμφωνήσει, για να της μεταλάβω. Όπως και την πρώτη φορά, η Αικατερίνη Παβλόβνα με χαιρέτησε ευγενικά και φιλικά και με οδήγησε στην καλύβα.
- Λοιπόν, πώς είσαι, Αικατερίνη Παβλόβνα;
- Ω, πατέρα, ανυπομονούσα να σε δω, περίμενα τόσο πολύ, περίμενα τόσο πολύ!
- Και τι γίνεται με τους δαίμονες; Δεν χτυπούν τώρα όπως παλιά;
- Πατέρα, κάθισε στην καρέκλα, θα σου τα πω όλα λεπτομερώς τώρα, και γδύσου.
Γδύθηκα. Όλα στο σπίτι ήταν τακτοποιημένα, καθαρά, ήταν φανερό ότι περίμενε. Καθίσαμε ο ένας απέναντι στον άλλον και κάναμε την εξής συζήτηση:
— Στην αρχή, — άρχισε η Αικατερίνη Παβλόβνα, — όλα ήταν ήσυχα για αρκετές μέρες, χάρηκα τόσο πολύ που όλα είχαν περάσει, και η αδερφή μου δεν ήρθε, και δεν ακούστηκε κανένα χτύπημα, και τίποτα τέτοιο. Και μετά πάλι τη νύχτα άκουσα: η καρέκλα άρχισε να χτυπάει στο πάτωμα (έδειξε μάλιστα με την καρέκλα πώς ακριβώς χτυπούσε). Και την ημέρα βγαίνω έξω να δώσω στον σκύλο λίγο φαγητό, και η γάτα είναι τόσο τεράστια, μαύρη, που πηδάει από κάτω από τα πόδια μου στο πλάι μου... Και εδώ, στο παράθυρο, αυτό το απαίσιο πράγμα σκαρφάλωσε (και έδειξε το παράθυρο με το χέρι της). Δεν το ανοίγω πια... Και Θεέ μου, τι συμβαίνει! Και γιατί, πες μου, δεν τιμωρεί ο Θεός αυτή την αδερφή, μια κλέφτρα και μια μάγισσα; Και γιατί υποφέρω τόσο πολύ, και δεν της συμβαίνει τίποτα, του σκύλου... Και ο Θεός δεν τιμωρεί τους ανθρώπους έτσι; Ε; Και πότε θα πεθάνει... το ερπετό! Πόσο κουρασμένη είμαι να ζω έτσι, πιστέψτε με, πόσο κουρασμένη είμαι! «Άλλωστε, αυτό συμβαίνει πάνω από είκοσι χρόνια!» είπε η Εκατερίνα Παβλόβνα κλαίγοντας. «Τα πάντα! Μου έκλεψε τα πάντα, και μερικές φορές τα επέστρεφε, αλλά μάλλον κάτι θα έβρισκε στο μυαλό της εκεί πάνω. Και γιατί το παίρνει, δεν έχει παιδιά, αλλά αρπάζει και αρπάζει ό,τι ανήκει σε άλλους!»
Εδώ η Αικατερίνη Παβλόβνα απαρίθμησε ξανά λεπτομερώς όλα όσα είχε χάσει τα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια.
- Λοιπόν, πες μου, πώς θα πρέπει να ζήσω από δω και πέρα; Ε;
- Αικατερίνη Παβλόβνα! - Επωφελήθηκα από την παύση. - Αλλά έχεις προσπαθήσει να προστατευτείς από την αδερφή σου, ας πούμε, με προσευχές, μυστήρια... Διαβάζεις το Ευαγγέλιο ή όχι; Βλέπω ότι σου αρέσει να διαβάζεις την εφημερίδα «Σλόμποντα». Και το Ευαγγέλιο; Έχεις καν ένα στο σπίτι σου; - Πέρασα στην επίθεση.
- Ξέρεις, πάτερ, - άρχισε να λέει, έχοντας σταματήσει να κλαίει, - θα σου πω ειλικρινά, δεν διαβάζω ποτέ... δεν διαβάζω ποτέ. Αλλά μου αρέσει να διαβάζω τη «Σλόμποντα». Άλλωστε, όλοι γράφουν για καταστάσεις της ζωής εκεί: πώς ένας σύζυγος απατά τη γυναίκα του, ή πώς αυτή τον απατά, όλα είναι βγαλμένα από τη ζωή.
- Κοίτα, - της λέω αναστενάζοντας, - αν σε παρασύρει αυτή η εφημερίδα, τότε στα γεράματά σου, ο Θεός να σε φυλάξει, ο δαίμονας της πορνείας θα σε βασανίζει. Και έχεις πάει ποτέ σε εξομολόγηση;
- Όχι, αγαπητέ πάτερ, δεν εξομολογούμαι, αλλά πηγαίνω στην εκκλησία και κοινωνώ.
- Πώς το έκανες; Χωρίς εξομολόγηση, ή τι;
— Μερικές φορές έρχομαι στην εκκλησία της πόλης και περιμένω να βγει ο ιερέας με το δισκοπότηρο. Και σε όσους χρειάζεται να εξομολογηθούν, λέει: «Όποιος χρειάζεται να εξομολογηθεί, ας έρθει εδώ...» Και ήδη περιμένω να βγει το δισκοπότηρο, το κύριο πράγμα για μένα είναι η Θεία Κοινωνία.
- Αλλά ακόμη και η Θεία Κοινωνία χωρίς μετάνοια μπορεί να είναι αμαρτία και καταδίκη για εσάς. Καταλαβαίνετε; Καταδίκη - και όχι σωτηρία, Αικατερίνη Παβλόβνα!
Με κοιτάζει, σιωπά και, προφανώς, δεν καταλαβαίνει - γιατί καταδίκη;
- Πες μου, Αικατερίνη Παβλόβνα, μπορείς, ας πούμε, να συγχωρήσεις την αδερφή σου που σου έκλεψε τόσα πολλά, ε;
— Ποιος, ποιος; Η αδερφή μου; Αυτή η μάγισσα; Με τίποτα! Να τη συγχωρήσω; Λοιπόν, λες εσύ! Επειδή με λήστεψε; Με λήστεψε στα τυφλά, ας πούμε, και πρέπει να τη συγχωρήσω γι' αυτό; Όχι, δεν θα τη συγχωρήσω! Όχι, όχι, όχι!
Ναι, νομίζω, προφανώς, δεν θα έρθει στη Θεία Κοινωνία σήμερα... Δεν έχει καμία ενοχή, ούτε στο ελάχιστο. Λοιπόν, πώς, Κύριε, μπορώ να την συνεφέρω, πώς μπορώ να ανατρέψω όλες τις σκέψεις της, πώς μπορώ να της αποδείξω ότι έχει βασανίσει τον εαυτό της και συνεχίζει να βασανίζει τον εαυτό της... Κύριε, σε παρακαλώ βοήθησέ με!
- Άκου, Κατερίνα Πάλνα, - εδώ πλησίασα πιο κοντά της. - Έχετε καν Καινή Διαθήκη στο σπίτι σας; Δηλαδή, το Ευαγγέλιο;
— Δεν έχω το Ευαγγέλιο, αλλά έχω τη Βίβλο. Μου έστειλαν τη Βίβλο, εκεί... — και έδειξε με το χέρι της. Πράγματι, υπήρχε μια μικρή Βίβλος στο ράφι. Η γραμματοσειρά ήταν λίγο μικρή, αλλά ήταν αρκετά ευανάγνωστη με γυαλιά.
- Λοιπόν, - της λέω αργά, - εδώ στο Ευαγγέλιο, διάβασε πώς ο ίδιος ο Κύριος καταδικάστηκε σε βασανιστήρια και θάνατο εξαιτίας του φθόνου των αρχιερέων... Και διάβασε πόσο καλό έκανε ο Κύριος γι' αυτούς, τους Ιουδαίους, και δεν διέπραξε ούτε μια αμαρτία, αλλά Τον σκότωσαν! Τον σταύρωσαν στον σταυρό και Τον σκότωσαν. Έτσι όλοι εσείς λέτε: γιατί υποφέρω έτσι; Και γιατί υπέφερε ο Κύριος; Τουλάχιστον εσείς και εγώ υποφέραμε για τις αμαρτίες μας, αλλά Αυτός, ο αναμάρτητος, για ποιο λόγο; Για να τον κοροϊδέψουν, οι στρατιώτες Τον έντυσαν ως «βασιλιά» και αντί για βασιλικό στέμμα, έβαλαν ένα αγκάθινο στεφάνι στο κεφάλι Του, Του έδωσαν ένα ξύλο στα χέρια Του, σαν βασιλικό σκήπτρο, και άρχισαν να Τον χτυπούν στο κεφάλι και το πρόσωπο. Και Τον έφτυσαν στο πρόσωπο. Και μετά, γελώντας, Τον ανάγκασαν να μεταφέρει τον σταυρό στον Γολγοθά και Τον σταύρωσαν εκεί. Τώρα μου απαντάς - γιατί Του το έκαναν αυτό; Λοιπόν, πες μου, για ποιο λόγο; - της είπα αργά.
Η Αικατερίνη Παβλόβνα κοίταξε σκεπτικά το πάτωμα, κοιτάζοντας επίμονα ένα σημείο.
«Είναι όλα γραμμένα ΕΚΕΙ;» ρώτησε, σηκώνοντας το κεφάλι της και δείχνοντας τη Βίβλο.
- Ναι, όλα περιγράφονται λεπτομερώς εδώ.
«Υπάρχουν τόσοι πολλοί κακοί άνθρωποι, πάτερ...» απάντησε κουνώντας το κεφάλι της.
- Και τι νομίζεις, - συνέχισα, - όταν ο Κύριος βασανιζόταν, τι ευχόταν για τους βασανιστές Του; Μήπως θα μπορούσε να ευχηθεί τον θάνατο ή την καταδίκη τους; Εσείς, φυσικά, δεν ξέρετε, αλλά θα σας απαντήσω τώρα. Προσευχήθηκε στον Θεό και Πατέρα, ξέρετε πώς; - Εδώ έσκυψα ακόμα πιο κοντά της και είπα σχεδόν ακριβώς δίπλα στο αυτί της:
— Προσευχήθηκε και είπε: «Πάτερ, συγχώρεσέ τους, επειδή δεν ξέρουν τι κάνουν» ( Λουκάς 23:34 ).
Το είπα και την κοίταξα σιωπηλά. Ήταν κι αυτή σιωπηλή και με κοίταξε.
- Πάτερ, - επαναλαμβάνω, - συγχώρεσέ τους (δηλαδή τους δολοφόνους και όλους όσους τον βασάνισαν), συγχώρεσέ τους! Δεν ξέρουν τι κάνουν! Ή μήπως νομίζεις ότι ήταν καλύτεροι από τους μάγους, ότι ο Χριστός προσευχόταν έτσι;
Και εσύ, Αικατερίνη Παβλόβνα, μέχρι να ηρεμήσεις εσύ η ίδια μέχρι να συγχωρήσεις την αδερφή σου, δεν θα έχεις ειρήνη. Ο Κύριος λέει επίσης ότι αν δεν συγχωρήσεις τις αμαρτίες του πλησίον σου, τότε ο Ουράνιος Πατέρας δεν θα συγχωρήσει τις δικές σου αμαρτίες.
Εδώ παρέθεσα επίσης άλλα ευαγγελικά κείμενα σχετικά με το γεγονός ότι πρέπει όχι μόνο να συγχωρούμε, αλλά και να αγαπάμε τους εχθρούς μας, να ευλογούμε όσους μας καταριούνται, να κάνουμε καλό σε όσους μας μισούν και να προσευχόμαστε πάντα για όσους μας προσβάλλουν και μας διώκουν.
Η Αικατερίνη Παβλόβνα κάθισε σκεπτική και με άκουσε προσεκτικά.
«Και τώρα, πατέρα, πες μου, είναι αλήθεια ότι οι μάγοι μπορούν να μεταμορφωθούν σε σκύλο ή γάτα;» ρώτησε.
- Λοιπόν, κρίνοντας από τη ζωή των ιερών μαρτύρων Κυπριανού και Ιουστίνας, όπου ένας μάγος μετέτρεψε έναν νεαρό άνδρα σε πουλί, αποδεικνύεται αλήθεια.
- Αχα, άρα είναι αλήθεια αυτό που λένε, ότι αν σπάσεις το πόδι μιας γάτας ή τη χτυπήσεις στο πρόσωπο, τότε ο μάγος θα έχει επίδεσμο είτε στο ένα πόδι είτε στο κεφάλι. Και αν σκοτώσω αυτή τη γάτα;
- Μάλλον θα σκοτώσεις τον λάθος! Γιατί να πάρεις τη ζωή ενός αθώου πλάσματος; Καλύτερα να βαφτίσεις αυτήν και τον εαυτό σου.
- Ω, γέρασα, πατέρα, δεν καταλαβαίνω τίποτα από αυτά...
- Δεν έχει σημασία που είσαι γριά .Ακόμα περισσότερος λόγος για να ξεχάσεις και να συγχωρήσεις όλο το κακό που σου έχει γίνει, και μάλιστα ακόμα πιο γρήγορα. Και την αδερφή σου, φυσικά!
Εδώ της διηγήθηκα με απλά, συνομιλητικά λόγια την υπέροχη παραβολή του Ευαγγελίου για τους εργάτες στον αμπελώνα ενός καλού κυρίου. Πώς μπήκαν σε αυτόν, άλλοι το πρωί, άλλοι το μεσημέρι και άλλοι την τελευταία ώρα, αλλά ο ευγενικός κύριος δεν άφησε ούτε έναν χωρίς αμοιβή. Έδωσε σε όλους από ένα δηνάριο.
Της άρεσε πολύ αυτή η παραβολή. Η καρδιά της συνομιλήτριάς μου μαλάκωσε.
- Λοιπόν, πατέρα, - δήλωσε ξαφνικά αποφασιστικά, - αν χρειάζεται να συγχωρήσεις, συγχωρώ. Αν χρειάζεται να συγχωρήσεις, συγχωρώ.
Έπειτα, αφού σκέφτηκε λίγο, πρόσθεσε:
- Εντάξει, σε συγχωρώ. Αλλά θα της πω μόνο μία λέξη: «Είσαι ανόητη, αυτό είναι όλο!» - και χτύπησε την παλάμη της στο γόνατό της.
- Ω, Κύριε... - μου ξέφυγε ένας ακούσιος αναστεναγμός. - Πυρά της κόλασης σε όποιον πει στον πλησίον του - ανόητο. "Υπόκεισα στην κόλαση" - αυτό είπε ο Κύριος σε όσους την αποκαλούν με λανθασμένα ονόματα. Και μην τολμήσετε να της το πείτε αυτό.
Καθόμαστε και παραμένουμε σιωπηλοί.
- Πατέρα, αγαπητέ μου, πες μου, αν όλα είναι γραμμένα τόσο καλά εκεί, τότε γιατί οι άνθρωποι κατέστρεψαν όλες τις εκκλησίες και ξέχασαν τον Θεό, ε;
— Και γι' αυτό το κατέστρεψαν, — της λέω, — επειδή ξέχασαν τον Θεό. Και δεν έζησαν σύμφωνα με το Ευαγγέλιο, αν και πήγαιναν στην εκκλησία , αλλά οι καρδιές τους σκληρύνθηκαν, ασπάστηκαν τον Σταυρό και το Ευαγγέλιο, αλλά δεν το διάβασαν όπως έπρεπε, και δεν έζησαν όπως διδάσκει, και δεν ήταν κάποιος που ήρθε και το έκανε αυτό, αλλά ο δικός τους λαός που το κατέστρεψε. Τώρα προσπάθησε να κάνεις όπως διδάσκει ο Κύριος, Αικατερίνη Παβλόβνα. Συγχώρεσε πραγματικά την αδερφή σου — και μην θυμάσαι όλα τα κόλπα της. Άλλωστε, ό,τι χάθηκε δεν μπορεί να επιστραφεί. Ο κακός θα σε μπερδέψει ακόμα για να της απαντήσεις με κακό, αλλά εσύ καταπολεμάς αυτές τις σκέψεις και καλύτερα να κατηγορείς τον εαυτό σου που δεν έχεις την κατάλληλη αγάπη για τον Θεό και τον πλησίον σου. Ακόμα κι αν είναι μάγισσα, όπως λες. Όταν εσύ ο ίδιος έχεις αγάπη και ειρήνη στην καρδιά σου, και όχι κακό, τότε θα δεις ότι όλα θα γίνουν διαφορετικά. Και οι καρέκλες δεν θα χτυπούν τη νύχτα, και η χαρά θα είναι στις καρδιές σου, και ο διάβολος θα φύγει μακριά σου. Σου το λέω σίγουρα!
Και μετά - όχι μόνο να προσεύχεστε, αλλά και να τηρείτε νηστείες. Τις έχετε τηρήσει ποτέ;
- Ποιος νηστεύει; Όχι, πάτερ, - χαμογελάει, - δεν έχω νηστέψει ποτέ και δεν ξέρω καν τι μπορείς να φας κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής και τι όχι.
Εξήγησα. Χαμογελάει ξανά, σηκώνει τους ώμους του και λέει:
- Λοιπόν, μπορώ ακόμα να απέχω από το γάλα, αλλά όχι από το κρέας. Λατρεύω το χοιρινό καρβέλι!
- Λοιπόν, έτσι σου πάνε όλα.
- Ω, γιαγιά, τι δουλειά μου έδωσες... Και να συγχωρήσω την αδερφή μου...
— Και όχι μόνο να συγχωρείς, αλλά και να προσεύχεσαι γι' αυτήν ως αδελφή, για να μην καταστρέψει ο Κύριος την ψυχή της.
- Πάτερ, τη συγχωρώ, αλλά γιατί να προσεύχεσαι γι' αυτήν;
— Ο Χρυσόστομος διδάσκει: αν θέλεις ο Θεός να ακούσει τις προσευχές σου, προσευχήσου πρώτα για τους εχθρούς σου.
Η Αικατερίνη Παβλόβνα σώπασε. Σώπασε, συγκρατήθηκε, κάθισε ταπεινά και η υπερηφάνειά της εξαφανίστηκε κάπου.
- Λοιπόν, και τι έγινε, Αικατερίνη Παβλόβνα; Αν συγχωρήσεις την αδερφή σου από τα βάθη της καρδιάς σου, τότε είμαι έτοιμη να συγχωρήσω τις αμαρτίες σου.
Έμεινε σιωπηλή για μια στιγμή:
- Τι μπορείς να κάνεις; Πρέπει να συγχωρήσεις.
- Ας το κάνουμε έτσι, Αικατερίνη Παβλόβνα. Ας αφήσουμε προς το παρόν την αδερφή σου και... τώρα θυμήσου τις αμαρτίες σου, μόνο τις ΔΙΚΕΣ ΣΟΥ! Λοιπόν, ιδού η πρώτη και προφανής αμαρτία σου: η μακροχρόνια εχθρότητα και αντιπάθεια για την αδερφή σου. Η δεύτερη: η λήψη των Αγίων Μυστηρίων χωρίς εξομολόγηση και αίσθημα μετάνοιας...
Τότε άρχισα να απαριθμώ «πολλές από τη νεότητά μου» τις αμαρτίες και τα πάθη μας που «παλεύουν» μαζί μας μέχρι τα γεράματα.
Αν και με μεγάλες αποκλίσεις και περιττές λεπτομέρειες, η Αικατερίνη Παβλόβνα ομολόγησε και μετανόησε για τις αμαρτίες της.
Σε ευχαριστώ, ελεήμονα Κύριε, που μαλάκωσες την καρδιά και το μυαλό της!
Διάβασα την ευχή της άφεσης με ανακούφιση και έδωσα στην Αικατερίνη Παβλόβνα τα Άγια Μυστήρια του Χριστού.
Ήταν ώρα να την αποχαιρετήσω. Έβαλα τα πράγματά μου σε μια βαλίτσα και της υποσχέθηκα να της φέρω λίγο αγιασμό μετά τα Θεοφάνεια και ταυτόχρονα να της δώσω ένα μεγάλο Ψαλτήρι στα ρωσικά.
Αφού έκανε τον σταυρό του μπροστά στην εικόνα, κατευθύνθηκε προς την έξοδο.
Η Αικατερίνη Παβλόβνα, πολύ ευχαριστημένη, σέρθηκε πίσω της και είπε:
- Κύριε, δόξα τω Κυρίω! Τι καλός πατέρας, Κύριε... Πατέρα, πατέρα, όταν πεθάνω, κάνε μου την ταφή που χρειάζομαι, θα πω στην κόρη μου Βάλια να σου πει... Σε παρακαλώ μην αρνηθείς!
- Ζήσε με τον Θεό, όσο σου δίνει ο Κύριος, - της λέω, - λοιπόν, και αν χρειαστεί να πεθάνεις, - εδώ σταματήσαμε στην είσοδο, και γύρισα προς το μέρος της, - τότε πρέπει να σκεφτούμε με ΤΙ θα εμφανιστούμε ενώπιον της κρίσης του Θεού... Για άλλη μια φορά, σε παρακαλώ να συγχωρήσεις τον παραβάτη σου, μην τον κατηγορείς και μην την θυμάσαι άσχημα. Λοιπόν, ο Θεός να σε ευλογεί και είθε η Βασίλισσα των Ουρανών να σε φυλάει. Αντίο!
Ευλόγησα την ηλικιωμένη γυναίκα και, ανοίγοντας την πόρτα, βγήκα στον δρόμο.
Ο χειμωνιάτικος ήλιος έλαμπε λαμπρά και το πρώτο βαθύ χιόνι που είχε πέσει μεταμόρφωσε μαγικά τη Μαλέβκα.
***
Υ.Γ. Δεν θυμάμαι ακριβώς πόσο καιρό έζησε η Αικατερίνη Παβλόβνα (ένα ή δύο χρόνια;), δεν θυμάμαι, αλλά όταν πέθανε, η κόρη της Βαλεντίνα με κάλεσε να τελέσω την κηδεία της ηλικιωμένης γυναίκας στο σπίτι, κάτι που έκανα, εκπληρώνοντας την τελευταία επιθυμία της εκλιπούσας.
Κύριε, δέξου την ψυχή της εν ειρήνη και αναπαύσου την στις κατοικίες των δικαίων!
Θα ήθελα να πιστεύω ότι αυτή, που ήρθε τη «δέκατη» ώρα, δεν θα μείνει χωρίς το «δηνάριο» που υποσχέθηκε ο Κύριος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου