Πατρίδα τού Οσίου Νικάνορα ήταν η Θεσσαλονίκη, γεννήθηκε κατά το έτος 1491 από γονείς πλούσιους και ευγενείς, Ιωάννης και Μαρία τα ονόματα των γονέων. Η γέννησή του υπήρξε θαυμαστή, διότι η μητέρα του ήταν στείρα. Έπειτα από πολλές παρακλήσεις και νηστείες πού συνοδεύονταν από ελεημοσύνες και αγαθοεργίες γεννήθηκε ο Νικόλαος, αυτό ήταν το κοσμικό όνομα τού Αγίου. Όταν έγινε πέντε χρονών, οι γονείς του τον έστειλαν σε ένα ενάρετο δάσκαλο για να μάθει τα πρώτα του γράμματα όπου από μικρή ηλικία φάνηκε η ευφυΐα του και η οξύτητα τού νου του, προοδεύοντας στα γράμματα και πνευματικά. Μετά τον θάνατο τον γονέων του βρέθηκε κληρονόμος μίας τεράστιας περιουσίας κι ενώ μπορούσε να έχει τιμές και αξιώματα, τα περιφρόνησε όλα. Την μεγάλη περιουσία του την μοίρασε στους άπορους και στους μη έχοντας και εκάρη μοναχός, παίρνοντας το όνομα Νικάνωρ(=νικητής ανδρών), όνομα Μακεδονικό πού το έφεραν αξιωματικοί τού Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά και χριστιανικό πού το είχε ένας από τούς επτά διακόνους τού αρχιδιακόνου και πρωτομάρτυρα Στεφάνου.
Ενώ ή φήμη του άρχισε να εξαπλώνεται παντού και εθεωρείτο διάδοχος στη μητρόπολη Θεσσαλονίκης, αναχώρησε για το Καλλίστρατο όρος έπειτα από κάποιο όραμα. Έτσι περπατώντας από τόπο σε τόπο στήριζε τούς χριστιανούς με τα θαύματά και τα κηρύγματά του. Αφού πέρασε από την Βέροια, Σέρβια και Κοζάνη προχώρησε προς τα χωριά των Βεντζίων (Ν. Γρεβενών) και από κει συνεχίζοντας το δρόμο του, έφθασε στο όρος Καλλίστρατο τον τελικό του προορισμό. Μία άλλη παλιά παράδοση θέλει τον όσιο Νικάνορα συντροφευμένο στο δρόμο πού πήρε εγκαταλείποντας τη Θεσσαλονίκη, από τον σύγχρονό του Διονύσιο, πού τον ακολούθησε για να πάνε να ασκητέψουνε μαζί. Εκεί όμως πού περνούσαν έξω από ένα χωριό ακούστηκαν κάποια όργανα, πού τράβηξαν την προσοχή τού Διονυσίου. Έτσι ο όσιος Νικάνορας αποφάσισε να συνεχίσει μόνος του την πορεία. Τότε ο Διονύσιος γύρισε πίσω και περνώντας από την Βέροια, έμεινε εκεί σε μία σκήτη (Σκήτη Προδρόμου παρά τον Αλιάκμονα), αργότερα αναχώρησε προς τον Όλυμπο, όπου ίδρυσε μεγάλο μοναστήρι. Μία παραλλαγή τής παράδοσης αυτής ιστορεί ότι περπατώντας οι δύο ασκητές, έφτασαν στον Αλιάκμονα όπου έπρεπε να τον περάσουν για νά μπορέσουν νά φτάσουν στο προορισμό τους. το ποτάμι δεν περνιόταν, γιατί ήταν πλημμυρισμένο. Τότε ο όσιος Νικάνωρ πρώτος άπλωσε το ράσο του πάνω στο νερό και πάνω του κάθισε περνώντας το ποτάμι κατά θαυμαστό τρόπο. το ίδιο έκανε και ο Διονύσιος αλλά βυθίστηκε στο ποτάμι και κινδύνευσε νά πνιγεί. Έτσι από κει χωρίστηκαν, ο μεν Διονύσιος κατέληξε στον Όλυμπο, ο δε Νικάνωρ στο όρος Καλλίστρατο.
Το όρος Καλλίστρατο είναι ένας κωνικόμορφος απόκρημνος πρόβουνος τής Βουνάσσας(όρος στα σύνορα Γρεβενών-Παλιουριάς)και κατά τα βορειοδυτικά της, πού υψώνεται στο μέσα μέρος τής στροφής πού κάνει ο ποταμός Αλιάκμων κοντά στο χωριό Ελάτη Κοζάνης, για νά πάρει κατεύθυνση προς τα Σέρβια. Έχει ύψος 150 μέτρα περίπου από την βάση του και αποχωρίζεται από την Βουνάσσας με βαθύ ημικυκλικό φαράγγι, πού στην κοίτη του κυλάει τα νερά του ορμητικά ο Αλιάκμων, βρέχοντας αυτό από τις τρεις πλευρές του και μεταβάλλοντας το σε χερσόνησο. Την ονομασία του την πήρε από ένα παλιό ασκητή τον Καλλίστρατο, πού ασκήτεψε και εκοιμήθει εκεί σε ένα σπήλαιο. Περπατώντας ο όσιος Νικάνωρ στο πετρώδες και δύσβατο τόπο, έφθασε στο χείλος τού ποταμού. Από κει αντίκρισε ψηλά στους βράχους ένα σπήλαιο δυσανάβατο. Φθάνοντας με πολύ μεγάλη δυσκολία αντίκρισε στο σπήλαιο ερείπια από μονύδριο τού Μεγαλομάρτυρα Γεωργίου, πού είχε κτίσει ο παλιός ασκητής Καλλίστρατος πού ασκήτεψε εκεί και το ανακαίνισε. Αυτό σώζεται μέχρι σήμερα και είναι γνωστό σαν το ασκηταριό τού Αγίου.
Ή Αγία ζωή του οσίου Νικάνορα, τερμάτισε την 7ή Αυγούστου 1419 (κατ' άλλους το 1519). Στις 7 Αυγούστου γιορτάζεται ή μνήμη τού οσίου Νικάνορα μεγαλοπρεπώς με αρχιερατική λειτουργία, πλήθη κόσμου συρρέουν από όλη Την Δυτική Μακεδονία και τη βόρειο Θεσσαλία, για νά προσκυνήσουν τα ιερά λείψανα τού Αγίου. Παλιότερα λόγω τού άβατου πού υπήρχε(ήδη εδώ και μερικά χρόνια έχει καταργηθεί), γινόταν και δεύτερη λειτουργία για τις γυναίκες, στο εξωκλήσι τού αγίου Δημητρίου, πού είναι κάτω από το Μοναστήρι. Μετά τη θεία λειτουργία, το Μοναστήρι σύμφωνα με την παλιά παράδοση παραθέτει κοινό γεύμα στους προσκυνητές.
Ή ΔΙΑΘΗΚΗ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΝΙΚΑΝΩΡ 1491-1594
α. Να ζείτε κοινοβιακά και να μην έχετε δικά σας-ξεχωριστοί πράγματα.
β. Να αγαπάτε πρώτα-πρώτα τον Θεό.
γ. Να έχετε αγάπη, επίσης, αναμεταξύ σας και να είστε μονοιασμένοι,.
δ. Να έχετε υπομονή και ταπείνωση.
ε. Να τηρείτε με ακρίβεια την παράδοση των Αγίων Πατέρων, όσα έγραψαν για την Πίστη και την ενάρετη διαγωγή, αλλά και όσα ορίζει το τυπικόν του Αγίου Σάββα περί εκκλησιαστικής τάξεως και αρετής.
στ. Ποτέ να μη δεχθείτε γυναίκα στο Μοναστήρι είτε καλογριά είναι, είτε κοσμική ή μητέρα Βασιλέως ή Βασίλισσα. Ούτε παιδί αμούστακο και αγένειο να δεχθείτε.
ζ. Ποτέ να μη χειροτονήσετε ανάξιο Διάκονο ή Ιερέα. Γιατί τίποτε άλλο δεν παροργίζει τον Θεό τόσον, όσον ο ανάξιος Ιερεύς. Εάν δεν υπάρχει κανένας άξιος να γίνει Ηγούμενος από το ίδιο Μοναστήρι, να πάτε και να ερευνήσετε, για να βρείτε εις το Μοναστήρι του Βαρλαάμ. Εάν πάλιν δεν υπάρχει ούτε εκεί, πηγαίνετε στο Μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου, στη Σκήτη της Βέροιας ή στο Μοναστήρι του αδελφού μου και συνασκητού Διονυσίου και ζητήσατε μετά πολλών δακρύων και δεήσεων κανένα άξιον αδελφό, για να προχειρίσετε Ηγούμενο.
η. Εάν, τέλος, δεν ευρέθη ούτε εκεί, ας γίνει από την Αδελφότητα. Αρκεί να είναι ευλαβής και σώφρων και άξιος ιερεύς.
θ. Να μην επιτρέπετε σε κανέναν από σας τους Μοναχούς να πηγαίνει στα πανηγύρια των κοσμικών, διότι ο θείος νόμος προστάζει «άββάς εις λιτήν κοσμικού καθίσας, ως νεκρόν λογίζεται αυτόν ο Θεός».
ι. Αργός να μη κάθεται ποτέ κανένας σας, αλλά ή θα προσεύχεται στο κελί του η θα αναγιγνώσκει τάς θεόπνευστους Γραφάς ή θα εργάζεται άλλος στο αμπέλι, άλλος στον κήπο και άλλος σε οποιαδήποτε άλλη εργασία, διότι ο Απόστολος Παύλος λέγει «Ο μη εργαζόμενος μηδέ εσθιέτω».
ία. Ποτέ κανείς, αγαπητά μου παιδιά, να μη έχει δικό του κομπόδεμα, χωριστά από τον Ηγούμενο, μήτε να κρατάτε κακία ο ένας στον άλλον. Ούτε, επίσης, να κατηγορείτε ο ένας τον άλλον και να έχετε έχθρα αναμεταξύ σας.
ιβ. Ούτε να σηκώνετε χέρι ο ένας κατά του αλλού. Να σας διακρίνει πάντοτε αγάπη, υπομονή και ταπείνωση.
ιγ. Εάν δε κάποιος δεν θέλει να φύλαξη αυτές τις συμβουλές μου, ας διωχθεί από το Μοναστήρι. Γιατί αυτός μοιάζει με το ψωριασμένο πρόβατο και, αν παραμείνει, υπάρχει κίνδυνος να μολευτούν και τα υπόλοιπα λογικά πρόβατα της μάνδρας του Χριστού.
ιδ. Εάν, καμιά φορά, συμβεί και σκανδαλισθεί ο ένας με τον άλλον, ας συμφιλιώνονται, προτού να βασιλεύσει ο Ήλιος. Γιατί, αλλιώς, ευρίσκει έδαφος ο διάβολος και τους οδηγεί σε μεγαλύτερα αμαρτήματα.
ιέ. Οι Γέροντες και προχωρημένοι στην αρετή και την πρακτική άσκηση να συμβουλεύετε και να καθοδηγείτε όσους είναι ακόμη άπειροι και νέοι. Οι νεώτεροι, πάλιν, να υποτάσσεσθε στους πρεσβυτέρους και να ακούτε με προσοχή και αγάπη τις συμβουλές των.
ιστ. Εάν βάλετε καλά στο μυαλό σας όλα, όσα σας είπα προφορικά και όσα γράφω στη διαθήκη μου και τα τηρήσετε, θα αξιωθείτε να μπείτε στην Ουράνιο Βασιλεία, για να ευφραίνεστε πάντοτε με όλους τους Δικαίους. Εάν όμως δεν τα φυλάξετε, ο μισθός της παρακοής σας θα είναι «ή αιώνια Κόλασης»!
Πριν την Κοίμηση του (7 Αύγουστου του έτους 1594 μ.Χ.) ο Όσιος, αφού κοινώνησε των Άχραντων μυστηρίων, τους είπε τα εξής παρηγορητικά λόγια:
- «Ήρθε ή ώρα, τέκνα μου, γιά να πηγαίνω προς τον ποθούμενο Δεσπότη μου! Σεις αγωνισθείτε με όλη τη δύναμη σας να ευαρεστήσετε ενώπιον του Θεού και Αυτός θα σας προστατεύει πάντοτε και θα σας χαρίζει την ψυχική και τη σωματική σας υγεία! Σ' Αυτόν στηρίξατε όλες τις ελπίδες σας! και μη λυπήστε, διότι σας αποχωρίζομαι σωματικός. Πνευματικός θα είμαι πάντοτε μαζί σας! Εάν δε εύρο παρρησία στον Δεσπότη Χριστόν εγώ ο ανάξιος, θα μεσιτεύω πάντοτε για τη σωτηρία σας!»
Ενώ ή φήμη του άρχισε να εξαπλώνεται παντού και εθεωρείτο διάδοχος στη μητρόπολη Θεσσαλονίκης, αναχώρησε για το Καλλίστρατο όρος έπειτα από κάποιο όραμα. Έτσι περπατώντας από τόπο σε τόπο στήριζε τούς χριστιανούς με τα θαύματά και τα κηρύγματά του. Αφού πέρασε από την Βέροια, Σέρβια και Κοζάνη προχώρησε προς τα χωριά των Βεντζίων (Ν. Γρεβενών) και από κει συνεχίζοντας το δρόμο του, έφθασε στο όρος Καλλίστρατο τον τελικό του προορισμό. Μία άλλη παλιά παράδοση θέλει τον όσιο Νικάνορα συντροφευμένο στο δρόμο πού πήρε εγκαταλείποντας τη Θεσσαλονίκη, από τον σύγχρονό του Διονύσιο, πού τον ακολούθησε για να πάνε να ασκητέψουνε μαζί. Εκεί όμως πού περνούσαν έξω από ένα χωριό ακούστηκαν κάποια όργανα, πού τράβηξαν την προσοχή τού Διονυσίου. Έτσι ο όσιος Νικάνορας αποφάσισε να συνεχίσει μόνος του την πορεία. Τότε ο Διονύσιος γύρισε πίσω και περνώντας από την Βέροια, έμεινε εκεί σε μία σκήτη (Σκήτη Προδρόμου παρά τον Αλιάκμονα), αργότερα αναχώρησε προς τον Όλυμπο, όπου ίδρυσε μεγάλο μοναστήρι. Μία παραλλαγή τής παράδοσης αυτής ιστορεί ότι περπατώντας οι δύο ασκητές, έφτασαν στον Αλιάκμονα όπου έπρεπε να τον περάσουν για νά μπορέσουν νά φτάσουν στο προορισμό τους. το ποτάμι δεν περνιόταν, γιατί ήταν πλημμυρισμένο. Τότε ο όσιος Νικάνωρ πρώτος άπλωσε το ράσο του πάνω στο νερό και πάνω του κάθισε περνώντας το ποτάμι κατά θαυμαστό τρόπο. το ίδιο έκανε και ο Διονύσιος αλλά βυθίστηκε στο ποτάμι και κινδύνευσε νά πνιγεί. Έτσι από κει χωρίστηκαν, ο μεν Διονύσιος κατέληξε στον Όλυμπο, ο δε Νικάνωρ στο όρος Καλλίστρατο.
Το όρος Καλλίστρατο είναι ένας κωνικόμορφος απόκρημνος πρόβουνος τής Βουνάσσας(όρος στα σύνορα Γρεβενών-Παλιουριάς)και κατά τα βορειοδυτικά της, πού υψώνεται στο μέσα μέρος τής στροφής πού κάνει ο ποταμός Αλιάκμων κοντά στο χωριό Ελάτη Κοζάνης, για νά πάρει κατεύθυνση προς τα Σέρβια. Έχει ύψος 150 μέτρα περίπου από την βάση του και αποχωρίζεται από την Βουνάσσας με βαθύ ημικυκλικό φαράγγι, πού στην κοίτη του κυλάει τα νερά του ορμητικά ο Αλιάκμων, βρέχοντας αυτό από τις τρεις πλευρές του και μεταβάλλοντας το σε χερσόνησο. Την ονομασία του την πήρε από ένα παλιό ασκητή τον Καλλίστρατο, πού ασκήτεψε και εκοιμήθει εκεί σε ένα σπήλαιο. Περπατώντας ο όσιος Νικάνωρ στο πετρώδες και δύσβατο τόπο, έφθασε στο χείλος τού ποταμού. Από κει αντίκρισε ψηλά στους βράχους ένα σπήλαιο δυσανάβατο. Φθάνοντας με πολύ μεγάλη δυσκολία αντίκρισε στο σπήλαιο ερείπια από μονύδριο τού Μεγαλομάρτυρα Γεωργίου, πού είχε κτίσει ο παλιός ασκητής Καλλίστρατος πού ασκήτεψε εκεί και το ανακαίνισε. Αυτό σώζεται μέχρι σήμερα και είναι γνωστό σαν το ασκηταριό τού Αγίου.
Ή Αγία ζωή του οσίου Νικάνορα, τερμάτισε την 7ή Αυγούστου 1419 (κατ' άλλους το 1519). Στις 7 Αυγούστου γιορτάζεται ή μνήμη τού οσίου Νικάνορα μεγαλοπρεπώς με αρχιερατική λειτουργία, πλήθη κόσμου συρρέουν από όλη Την Δυτική Μακεδονία και τη βόρειο Θεσσαλία, για νά προσκυνήσουν τα ιερά λείψανα τού Αγίου. Παλιότερα λόγω τού άβατου πού υπήρχε(ήδη εδώ και μερικά χρόνια έχει καταργηθεί), γινόταν και δεύτερη λειτουργία για τις γυναίκες, στο εξωκλήσι τού αγίου Δημητρίου, πού είναι κάτω από το Μοναστήρι. Μετά τη θεία λειτουργία, το Μοναστήρι σύμφωνα με την παλιά παράδοση παραθέτει κοινό γεύμα στους προσκυνητές.
Ή ΔΙΑΘΗΚΗ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΝΙΚΑΝΩΡ 1491-1594
α. Να ζείτε κοινοβιακά και να μην έχετε δικά σας-ξεχωριστοί πράγματα.
β. Να αγαπάτε πρώτα-πρώτα τον Θεό.
γ. Να έχετε αγάπη, επίσης, αναμεταξύ σας και να είστε μονοιασμένοι,.
δ. Να έχετε υπομονή και ταπείνωση.
ε. Να τηρείτε με ακρίβεια την παράδοση των Αγίων Πατέρων, όσα έγραψαν για την Πίστη και την ενάρετη διαγωγή, αλλά και όσα ορίζει το τυπικόν του Αγίου Σάββα περί εκκλησιαστικής τάξεως και αρετής.
στ. Ποτέ να μη δεχθείτε γυναίκα στο Μοναστήρι είτε καλογριά είναι, είτε κοσμική ή μητέρα Βασιλέως ή Βασίλισσα. Ούτε παιδί αμούστακο και αγένειο να δεχθείτε.
ζ. Ποτέ να μη χειροτονήσετε ανάξιο Διάκονο ή Ιερέα. Γιατί τίποτε άλλο δεν παροργίζει τον Θεό τόσον, όσον ο ανάξιος Ιερεύς. Εάν δεν υπάρχει κανένας άξιος να γίνει Ηγούμενος από το ίδιο Μοναστήρι, να πάτε και να ερευνήσετε, για να βρείτε εις το Μοναστήρι του Βαρλαάμ. Εάν πάλιν δεν υπάρχει ούτε εκεί, πηγαίνετε στο Μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου, στη Σκήτη της Βέροιας ή στο Μοναστήρι του αδελφού μου και συνασκητού Διονυσίου και ζητήσατε μετά πολλών δακρύων και δεήσεων κανένα άξιον αδελφό, για να προχειρίσετε Ηγούμενο.
η. Εάν, τέλος, δεν ευρέθη ούτε εκεί, ας γίνει από την Αδελφότητα. Αρκεί να είναι ευλαβής και σώφρων και άξιος ιερεύς.
θ. Να μην επιτρέπετε σε κανέναν από σας τους Μοναχούς να πηγαίνει στα πανηγύρια των κοσμικών, διότι ο θείος νόμος προστάζει «άββάς εις λιτήν κοσμικού καθίσας, ως νεκρόν λογίζεται αυτόν ο Θεός».
ι. Αργός να μη κάθεται ποτέ κανένας σας, αλλά ή θα προσεύχεται στο κελί του η θα αναγιγνώσκει τάς θεόπνευστους Γραφάς ή θα εργάζεται άλλος στο αμπέλι, άλλος στον κήπο και άλλος σε οποιαδήποτε άλλη εργασία, διότι ο Απόστολος Παύλος λέγει «Ο μη εργαζόμενος μηδέ εσθιέτω».
ία. Ποτέ κανείς, αγαπητά μου παιδιά, να μη έχει δικό του κομπόδεμα, χωριστά από τον Ηγούμενο, μήτε να κρατάτε κακία ο ένας στον άλλον. Ούτε, επίσης, να κατηγορείτε ο ένας τον άλλον και να έχετε έχθρα αναμεταξύ σας.
ιβ. Ούτε να σηκώνετε χέρι ο ένας κατά του αλλού. Να σας διακρίνει πάντοτε αγάπη, υπομονή και ταπείνωση.
ιγ. Εάν δε κάποιος δεν θέλει να φύλαξη αυτές τις συμβουλές μου, ας διωχθεί από το Μοναστήρι. Γιατί αυτός μοιάζει με το ψωριασμένο πρόβατο και, αν παραμείνει, υπάρχει κίνδυνος να μολευτούν και τα υπόλοιπα λογικά πρόβατα της μάνδρας του Χριστού.
ιδ. Εάν, καμιά φορά, συμβεί και σκανδαλισθεί ο ένας με τον άλλον, ας συμφιλιώνονται, προτού να βασιλεύσει ο Ήλιος. Γιατί, αλλιώς, ευρίσκει έδαφος ο διάβολος και τους οδηγεί σε μεγαλύτερα αμαρτήματα.
ιέ. Οι Γέροντες και προχωρημένοι στην αρετή και την πρακτική άσκηση να συμβουλεύετε και να καθοδηγείτε όσους είναι ακόμη άπειροι και νέοι. Οι νεώτεροι, πάλιν, να υποτάσσεσθε στους πρεσβυτέρους και να ακούτε με προσοχή και αγάπη τις συμβουλές των.
ιστ. Εάν βάλετε καλά στο μυαλό σας όλα, όσα σας είπα προφορικά και όσα γράφω στη διαθήκη μου και τα τηρήσετε, θα αξιωθείτε να μπείτε στην Ουράνιο Βασιλεία, για να ευφραίνεστε πάντοτε με όλους τους Δικαίους. Εάν όμως δεν τα φυλάξετε, ο μισθός της παρακοής σας θα είναι «ή αιώνια Κόλασης»!
Πριν την Κοίμηση του (7 Αύγουστου του έτους 1594 μ.Χ.) ο Όσιος, αφού κοινώνησε των Άχραντων μυστηρίων, τους είπε τα εξής παρηγορητικά λόγια:
- «Ήρθε ή ώρα, τέκνα μου, γιά να πηγαίνω προς τον ποθούμενο Δεσπότη μου! Σεις αγωνισθείτε με όλη τη δύναμη σας να ευαρεστήσετε ενώπιον του Θεού και Αυτός θα σας προστατεύει πάντοτε και θα σας χαρίζει την ψυχική και τη σωματική σας υγεία! Σ' Αυτόν στηρίξατε όλες τις ελπίδες σας! και μη λυπήστε, διότι σας αποχωρίζομαι σωματικός. Πνευματικός θα είμαι πάντοτε μαζί σας! Εάν δε εύρο παρρησία στον Δεσπότη Χριστόν εγώ ο ανάξιος, θα μεσιτεύω πάντοτε για τη σωτηρία σας!»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου