«Όχι μορφωμένος, αλλά συντετριμμένος»

Όταν ο Πατριάρχης μας ευλόγησε για το μοναστήρι, επέστρεψα στη Μόσχα για να ετοιμαστώ και ν` αποχαιρετίσω τους συγγενείς. Πήγα στον πατέρα Νικόλαο, στο Ζάλιτ, ικετεύοντας για τις προσευχές και την ευλογία του, καθώς και στη μονή του Πσκόβο-Πετσέρσκυι, στο γέροντα Ιωάννη Κρεστιάνκιν. Κατά τη συνομιλία μας. μου έδωσε μερικές βασικές συμβουλές και ιδιαιτέρως μου θύμισε τα λόγια ενός αναπαυμένου γέροντα, που ασκήτευε σ' αυτήν τη μονή:

«Όχι μορφωμένος, αλλά συντετριμμένος» του άρεσε να λέει.

-Έτσι, λοιπόν και εσύ, όπως ο μορφωμένος, θα πρέπει ν' αφοσιωθείς με υπομονή, ώστε και εμάς να μας θρυμματίσουν τελείως, αφού η μοναχική ζωή είναι αδιάκοπες προσβολές και ταπεινώσεις, τόνισε απευθυνόμενος σ' εμένα ο πατήρ Ιωάννης.

0 παππούλης Ιωάννης πέρασε πολυετές, αυστηρό «σχολείο» στη φυλακή, στο στρατόπεδο και στο μοναστήρι με όλες αυτές τις κακουχίες έμαθε να υποτάσσεται και να αγαπά όλους όσους τον πίκραναν. Ήμουν επανειλημμένως μάρτυρας, όταν αυτόν τον ασπρομάλλη γέροντα, ένας νεαρός ιερομόναχος με εξαιρετικά αυθάδη τρόπο, κυριολεκτικά τον έσπρωχνε στη σκάλα προς τα κάτω, επιθυμώντας το συντομότερο να απομακρυνθεί από τους βιαστικούς προσκυνητές που τον πλησίαζαν. Ήταν καταπληκτικό! 0 πατέρας Ιωάννης δεν αντιδρούσε καθόλου στην αυθάδειά του! Προσποιόταν το σαλό και ψιθυρίζοντας κάτι δυνατά, χωρίς καθόλου ν' αντιδρά σε μία τέτοια συμπεριφορά, ο παππούλης έμοιαζε με σακκί, το οποίο απλώς κτυπούσαν στο πάτωμα. Τότε πραγματικά θαύμασα την ηρεμία του.

Τα καλά λόγια και το παράδειγμα του μου ήταν χρήσιμα αργότερα στη ζωή στο μοναστήρι. Εκεί, όπου ο πονηρός εχθρός, μέσω της υπερηφάνειας μας, διαρκώς προέτρεπε να αναζητούμε το δίκαιο στους πειρασμούς. Μ' αυτό τον τρόπο «καταλήστευε» την ψυχή από την επιθυμία να ταπεινωθεί και να δέχεται τις δοκιμασίες, σαν Θείο δώρο.

 «Πιείτε την αποδοκιμασία σαν το νερό της ζωής» δίδασκε στους μοναχούς ο όσιος Ιωάννης της Κλίμακος, γνωρίζοντας ποιο καλό καρπό μπορεί να κερδίσει ο δεχόμενος αυτό το πικρό ποτήρι. Μ' αυτό τον τρόπο θα αποκτούσε την ειρήνη της ψυχής και την προστασία από τους ακάθαρτους λογισμούς. Αυτή η μύχια επιστήμη δε μεταδίδεται έτσι απλά. με την ανάγνωση πνευματικών βιβλίων. Απαιτεί την πολυετή αφομοίωση της στον προσωπικό άθλο της βαθιάς μετάνοιας και αποκτάται με πόνο και μόχθο στη μάχη με τα πάθη. Με την απάρνηση της προσωπικής βούλησης και τη σωτήρια υπακοή, αρχίζουμε να θεραπευόμαστε από την τρομερή κληρονομιά της πτώσης και της αποστασίας μας από το Θεό. 0 Κύριος ιδιαιτέρως ευλόγησε τη μοναχική ζωή. σαν την πλέον επιτυχή θεραπεία των πνευματικών ασθενειών μας. Για το λόγο αυτό τα μοναστήρια ήταν από παλιά πνευματικά κέντρα θεραπείας και αληθινά σχολεία ευλάβειας.

Ένεκα της ελλείψεως των έμπειρων, πνευματικών διδασκάλων και οδηγών, οι οποίοι, αποκτώντας το δώρο της θείας χάριτος και του φωτισμού, θα μπορούσαν σωστά να οργανώσουν τα μοναστήρια, η ζωή θα μπορούσε να μετατραπεί σε ιδιαίτερη τραγωδία. Δυστυχώς εμείς αυτό το παρατηρήσαμε σε πολλά μοναστήρια και κυρίως στη χώρα μας, όπου τα πικρά επακόλουθα της σοβιετικής διαπαιδαγώγησης και ο τρόπος ζωής οδήγησαν στη διαστρέβλωση της πνευματικής κατάστασης των ανθρώπων, των πλασμένων κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν του Θεού. Όταν ο άνθρωπος, ο οποίος εγκαταλείπει τα εγκόσμια, έρχεται στο θεραπευτήριο και αντί του γιατρού και της πνευματικής ατμόσφαιρας, συναντά δουλοπρεπείς υπευθύνους και σκληρό σύστημα, που μοιάζει περισσότερο με στρατόπεδο, όπου η παρακολούθηση και ο χαφιεδισμός γίνονται κανόνας ζωής, τότε για καμία πνευματική ευημερία δεν μπορεί να γίνει λόγος.

Χρειάζεται ιδιαίτερη σοφία για να μάθουμε, όχι απλώς, να υπάρχουμε, αλλά να βρισκόμαστε σε τέτοια ιδρύματα προς όφελος της ψυχής. Ο πατέρας Ιωάννης ήταν φορέας αυτής της εκπληκτικής σοφίας, η οποία χαρίζεται από το Θεό εξαιτίας της αυτομεμψίας και της επιθυμίας να ταπεινωθείς, ώστε να θεωρείς τον εαυτό σου στάχτη και τελευταίο από τους αμαρτωλούς. Αυτή η σπανιότατη κατάσταση δεν είναι κατανοητή στους ανθρώπους αυτού του κόσμου

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ ΣΤΟ ΦΩΣ. ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΟΓΚΑΝ.