7 Ἰδοὺ γὰρ ἐν ἀνομίαις συνελήφθην, καὶ ἐν ἁμαρτίαις ἐκίσσησέ με ἡ μήτηρ μου.
Αὐτὸς εἶναι ὁ σκανδαλώδης στίχος. Πρώτη μετάφραση: συνελήφθην μέσα σὲ ἀνομία καὶ μὲ γέννησε ἡ μάνα μου μὲ ἁμαρτίες, διατύπωση ποὺ
ὑποκρύπτει τὴν ἔνσταση: τί φταίω ἐγώ;
Ἐκίσσησε, μὲ ι καὶ δύο σ. Ὄχι ἐκύησε, με γέννησε. Τὸ ρῆμα εἶναι κισσάω-ῶ καὶ ἀναφέρεται στὴν ἔγκυο γυναίκα λόγῳ τῶν ἐπιθυμιῶν ποὺ
ἔχει γιὰ παμφαγία. Επομένως σημαίνει, ἐπὶ ἐγκύου γυναικός, σφοδρῶς ἐπιθυμῶ. Στὰ ἀλεξανδρινὰ χρόνια τὸ οὐσιαστικὸ κίσσησις χρησιμοποιἤθηκε ἀντὶ τοῦ κύησις, γέννησις.
Επομένως ἡ φράση σημαίνει ὅτι ἡ σύλληψη καὶ ἡ κυοφορία κάθε ἀνθρώπου προσδιορίζεται ἀπὸ τὴν παρουσία τῆς ἁμαρτίας ὡς στοιχείου τῆς φύσεως. Μόνον μετὰ τὴ γέννησή του ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ ἀντιμετωπίσει τὴν παρουσία αὐτῆς τῆς ροπῆς στὴν
ἁμαρτία, χτίζοντας σιγὰ σιγὰ τὸ προσωπικό του θέλημα, τὸ γνωμικό θέλημα ὅπως τὸ ὀνομάζουμε, γιὰ νὰ ἐλέγξει τὸ θέλημα τῆς φύσης του, τὰ
φυσικὸ θέλημα. Μιὰ πορεία τοῦ ἀνθρώπου καθόλου εὔκολη, μιὰ πορεία πρὸς πνευματικὴ ἐνηλικίωση, μιὰ πορεία συνεχῶν πτώσεων καὶ ἀναστάσεων.
Ανατρέχω στὸν Ἰὼβ ποὺ μᾶς ἔχει καταθέσει μιὰ θεμελιώδη θέση
ἀπαντώντας στὸ ἐρώτημα: τίς καθαρὸς ἔσται ἀπὸ ῥύπου; μὲ τὴν ἀπαντηση: ἀλλὰ οὐδεὶς ἐὰν καὶ μία ἡμέρα ὁ βίος αὐτοῦ, θέση καὶ φράση που
χρησιμοποιεῖται συχνὰ στὰ λειτουργικά μας κείμενα.
Θὰ μέναμε λίγο ἄποροι, πῶς εἶναι δυνατὸν ἡ γέννηση ἑνὸς ἀνθρώπου νὰ εἶναι κατάσταση ἁμαρτίας ἡ αἰτία ἁμαρτίας, ἐὰν δὲν μᾶς διέσωσε η
νηπτικὴ παράδοση μιὰ ἐντελῶς ἄλλη προσέγγιση, κάνοντας μιὰ ανατροπή, ὅπως διατυπώνεται ἀπὸ τὸν Ἀββᾶ Ἰσαάκ: «οὐκ εἴμεθα θνητοί
ἁμαρτάνομεν, ἀλλὰ ὅτι εἴμεθα θνητοὶ ἐκινήθημεν πρὸς τὴν ἁμαρτια.
Ο θάνατος ἐγκαινιάζει τὴν ἁμαρτία. Δὲν εἶναι ἡ ἁμαρτία που μας ὁδηγεῖ στὸν θάνατο. Αὐτὴ εἶναι ἡ σχολαστικὴ ἑρμηνεία τῆς δυτικῆς θεολογίας, ποὺ ἑρμηνεύει τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα μὲ ἕναν καθαρὰ δικανικὸ τρόπο: παρέβην μία ἐντολὴ καὶ τιμωρήθηκα μὲ τὸν θάνατο. Ὄχι!
Καμία ἐντολὴ δὲν παρέβην! Ἁπλῶς, δὲν ἀκολούθησα τὴν ὁδό, ἡ ὁποία μοῦ ὑποδείχτηκε. Κατὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο, το ξύλο τοῦ Παραδείσου εἶναι καλὸν κἀγαθόν, μὴ εὐκαίρως μεταληφθέν. Ποιὸ εἶναι αὐτὸ
τὸ ξύλο τοῦ Παραδείσου; Ἡ σάρκωση τοῦ Λόγου θὰ μᾶς φανερώσει όχι ποιὸ εἶναι, ἀλλὰ ποιὸς εἶναι. Εἶναι ὁ Χριστός. Εἶναι ἡ ἐνανθρώπηση, ἡ
ἕνωση τοῦ Λόγου μὲ τὸν ἄνθρωπο ἤ, ἀντίστροφα, ἡ ἕνωση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ, τὸν Υἱό του, τὸν Χριστό.
Γνωρίζουμε ἀπὸ τὴν ἑρμηνευτική προσέγγιση μεγάλων Πατέρων, ὅτι
ὁ Ἀδάμ, ὁ ἄνθρωπος, κλήθηκε νὰ ἀκολουθήσει ἕναν δρόμο σταδιακά.
Αὐτὸ σημαίνει ὅτι μέσα στὴν αὐγὴ τῆς ἱστορίας του ὁ ἄνθρωπος κλήθηκε νὰ ἀκολουθήσει μία ὁδό, ὄχι εἰκῇ καὶ ὡς ἔτυχε, ἀλλὰ μέσα ἀπὸ
κεκριμένη διαδρομή, ἀφοῦ ἡ φύση του εἶναι συγκεκριμένη. Ὁ Ἀδάμ, λοιπόν, κλήθηκε νὰ γνωρίσει τὸν ἑαυτό του. Ἐὰν γνωρίσει τὸν ἑαυτό του θὰ
κάνει ἕνα βῆμα καὶ θὰ γνωρίσει τὸν ἄλλο – ἔρχεται ἡ γυναίκα στη ζωή.
Ἀλλὰ χωρὶς νὰ γνωρίσεις τὸν ἑαυτό σου δὲν μπορεῖς νὰ γνωρίσεις τὸν
ἄλλον. Μόνο ἂν ἔχεις αὐτογνωσία, ἂν ἔχεις ἀγάπη, μπορεῖς νὰ προχωρήσεις στὸ ἑπόμενο βῆμα, νὰ δημιουργήσεις δηλαδή σχέση, καὶ ὡς
φύση ἐν σχέσει νὰ ἐπιχειρήσεις τὸ τρίτο βῆμα, νὰ γνωρίσεις τὸν Θεό. Ὁ ἄνθρωπος ὅμως θέλησε νὰ αὐτοθεωθεῖ, νὰ γίνει αὐτὸς ὁ κυρίαρχος τοῦ
ἑαυτοῦ του καὶ τοῦ κόσμου ἔξω ἀπὸ τὴ σχέση μὲ τὸν Θεό. Αὐτὸς ὁ πειρασμὸς ὑπάρχει σὲ ὅλους. Κάθε ἄνθρωπος ποὺ θὰ γεννηθεῖ, μὲ αὐτὸν τὸν
πειρασμὸ γεννιέται. Μὴν ξεχνᾶμε ὅτι εἶναι πιὸ εὔκολο νὰ ἀγαπᾶς, μέσα
ἀπὸ μιὰ ἀγάπη ποὺ ἐσὺ προσδιορίζεις καὶ ποὺ ἐμπεριέχει ἰδιοτέλεια,
ἀλλὰ εἶναι ἄπειρα δύσκολο νὰ παραδοθεῖς στὴν ἀγάπη ποὺ δέχεσαι, δηλαδὴ τὴν ἀγάπη ποὺ εἶναι ἱδρυτικὴ τῆς σχέσης. Γιατὶ τὸ νὰ δεχτεῖς νὰ
σὲ ἀγαπάει ὁ ἄλλος σημαίνει ὅτι δημιουργεῖς σχέση, καὶ ἡ σχέση αὐτὴ
εἶναι ἀντιμετάδοση. Ἐνῶ τὸ Ἐγὼ θέλει νὰ εἶναι θωρακισμένο, δὲν θέλει νὰ ἐξέλθει τοῦ ἑαυτοῦ του καὶ νὰ συναντήσει πραγματικὰ τὸν ἄλλον.
Λοιπόν, ὁ θάνατος δὲν προέρχεται ἀπὸ τὸν Θεό. Ο θάνατος εἰσέρχεται ὡς συνέπεια τῆς ἀπουσίας σχέσης μὲ τὸν Θεό, καὶ ἀποτέλεσμα τοῦ
θανάτου εἶναι ἡ ροπὴ πρὸς τὴν ἁμαρτία. Ἐνδιαφέρουσα εἶναι, στὸ σημεῖο αὐτό, ἡ προσέγγιση ποὺ μᾶς παραδίδει ὁ ἀββὰς Ἰσαὰκ ὁ Σύρος: Ὁ ἄνθρωπος φύεται ἀγαθός (ἀφ' ἑαυτοῦ δύναται κινεῖσθαι πρὸς τὸ ἀγαθὸν
ἐδιδάκτως), καὶ ἡ ροπὴ πρὸς τὴν ἁμαρτία ὀφείλεται σὲ ἔξωθεν μεσιτεία
τῶν δαιμόνων (ἢ τοῦ περιβάλλοντος)· ἡ διδαχὴ ποὺ πηγάζει ἀπὸ τοὺς
ἀγγέλους ἢ ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ, ἀκυρώνει τὴ μεσιτεία τῶν δαιμόνων.
Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ ἤθελα νὰ θυμίσω τὴ μεγαλειώδη ἑρμηνεία ποὺ
δίνει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ὁ ὁποῖος ἀντιλαμβάνεται τὸν θάνατο
ὡς ἕνα μεγάλο κέρδος, ἀφοῦ διὰ τῆς παρουσίας τοῦ θανάτου τὸ κακὸ δὲν
ἀθανατίζεται, δηλαδὴ δὲν λαμβάνει ὀντολογικὴ ὑπόσταση, ἀφοῦ ἐξαντλεῖται στὴν ἀτομικὴ διάσταση τῆς ζωῆς ἑκάστου ἀνθρώπου. Κατὰ λέξη
μᾶς λέει ὅτι ἀπὸ τὴν ἀνταρσία ὁ ἄνθρωπος κερδίζει κάτι κερδίζει τὸν θάνατο, καὶ αὐτὸ σημαίνει ὅτι τὸ κακό, ἡ ἀνταρσία, περιορίζεται στὴν ἀτομικὴ διάσταση ἑκάστου ἀνθρώπου, ὅτι ὁ ἀτομικὸς θάνατος ἐξαφανίζει τὸ
ἀτομικὸ κακό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου