Ο ιερομόναχος ρώτησε: «Ποια αγκάθια πνίγουν τα άνθη της προσευχής;» Ο σχήμα μοναχός απάντησε: «Ο πρώτος εχθρός της προσευχής, όπως έχω ήδη πει, είναι η υπερηφάνεια. Η ψυχή του υπερήφανου δεν μπορεί να προσευχηθεί, επειδή κρυφά πιστεύει ότι δεν χρειάζεται τίποτα, και γι' αυτό, ενώ λέει τα λόγια της προσευχής, δεν προσεύχεται στην πραγματικότητα, δηλαδή δεν ζητά ειλικρινά από τον Θεό συγχώρεση ή βοήθεια. Νομίζει ότι η δική της δύναμη είναι αρκετή γι' αυτήν. Η υπερήφανη καρδιά διώχνει την προσευχή, όπως ακριβώς το νερό διώχνει ένα δέντρο βυθισμένο σε αυτήν. Όταν ένα τέτοιο άτομο τελειώνει την προσευχή, δεν μένει ίχνος προσευχής στην καρδιά».
Ο ιερομόναχος ρώτησε: «Τι χρειάζεται για την προσευχή;» Ο σχημα μοναχός απάντησε: «Ταπεινότητα. Η Προσευχή του Ιησού είναι μια κραυγή μετάνοιας, και η μετάνοια απαιτεί να δει κανείς τις αμαρτίες του. Μια ταπεινή καρδιά γίνεται διαφανής και απαλή, σαν καυτό κερί. Μόνο αυτή μπορεί να αντιληφθεί και να διατηρήσει τη χάρη».
«Πώς μπορεί κανείς να αποκτήσει ταπεινότητα;» – ρώτησε ο ιερομόναχος. Ο σχημα μοναχός απάντησε: «Είναι αδύνατο να αποκτήσεις ταπεινότητα με τον τρόπο που αγοράζεις κάτι - ένα βιβλίο ή ρούχα. Πρέπει να την αποκτάς σε όλη σου τη ζωή σε μια συνεχή πάλη με τον εαυτό σου. Ο καλύτερος και ταχύτερος τρόπος είναι να ζεις με υπακοή και να κλειδώνεις τα χείλη σου σαν κλειδαριά με κλειδί. Όπως ένας τσιγκούνης μετράει κάθε νόμισμα πριν το δώσει, έτσι να είσαι τσιγκούνης και με τα λόγια σου. «Προσπάθησε να αποστασιοποιηθείς από τους θρασύδειλους και τους αλαζόνες - η ασθένειά τους είναι μεταδοτική, αλλά επικοινώνησε με εκείνους στους οποίους νιώθεις τη χάρη της ταπεινότητας ως πνευματικό άρωμα».
Ο ιερομόναχος ρώτησε: «Τι σημαίνουν τα λόγια του Εκκλησιαστή: Για όλα υπάρχει χρόνος 98 ; Μπορούν αυτά τα λόγια να εφαρμοστούν στην προσευχή; Ο γέροντας είπε: «Αν κάποιος δεν θεραπεύσει την ψυχή του εκ των προτέρων με έλεος προς τους ανθρώπους, τότε δεν θα μπορέσει να αποκτήσει αδιάλειπτη προσευχή ούτε σε μοναστήρι ούτε στην έρημο». Κάποιοι προσπάθησαν να συνδέσουν βίαια ένα νου που δεν ήταν καθαρμένος από εξωτερικές εντυπώσεις με μια παθιασμένη καρδιά και μετά την προσευχή ένιωθαν ερεθισμό και αναίτιο θυμό, σαν να είχαν ενοχλήσει αθεράπευτες πληγές. Προκάλεσαν μόνο τον διάβολο, σαν ένα παιδί που, μη ξέροντας πώς να χειρίζεται ένα όπλο, προκαλεί έναν πολεμιστή σε μάχη.»
Ο ιερομόναχος είπε: «Στη Φιλοκαλία, οι άγιοι πατέρες μας προστάζουν να αποστασιοποιούμαστε από τον κόσμο και να αποφεύγουμε τους ανθρώπους για να προσευχηθούμε». Ο γέροντας απάντησε: «Η Φιλοκαλία γράφτηκε κυρίως για προχωρημένους μοναχούς, και εμείς, σε σύγκριση με αυτούς, δεν βρισκόμαστε καν στο πρώτο επίπεδο της αρχαιότητας. Η πνευματική τους πορεία ξεκίνησε στον κόσμο, συνεχίστηκε στο μοναστήρι και κατέληξε στην έρημο. Πολλοί άνθρωποι δικαιολογούν τους εαυτούς τους με φανταστικό ασκητισμό. Με το πρόσχημα της προσευχής κρύβουν την αδιαφορία και την ασπλαχνία τους προς τους αδελφούς τους. Κρύβονται από τους ανθρώπους όχι για όνομα του Θεού, αλλά για να μην ενοχλούν τους εαυτούς τους. Τέτοιοι άνθρωποι, μέχρι τα γεράματα, μοιάζουν με άγουρους καρπούς που κρέμονται σε γυμνά κλαδιά μέχρι τον χειμώνα. Δεν κέρδισαν πολλά και έχασαν λίγα. Η υπηρεσία προς τους αδελφούς είναι μια απαραίτητη περίοδος στην πνευματική ζωή. Η πέτρα τρίβεται πάνω στην πέτρα για να γίνει λεία. Χωρίς να υπηρετούμε τους αδελφούς, είναι αδύνατο να ξεπεράσουμε τον θυμό, να αποκτήσουμε υπομονή και τις αρχές της αγάπης. «Όποιος από τους αρχάριους δεν πηγαίνει να εργαστεί με τους αδελφούς, δικαιολογώντας τον εαυτό του με προσευχή, ή κλείνει τις πόρτες στους ανθρώπους, σαν σιωπηλός άνθρωπος, θα λάβει την ανταμοιβή όχι ενός ασκητή, αλλά ενός τεμπέλη».
Ο ιερομόναχος ρώτησε: «Λοιπόν, η σιωπή είναι επικίνδυνη για την προσευχή;» Ο μοναχός απάντησε: «Οι πρεσβύτεροι μας δίδαξαν να προσεγγίζουμε τη σιωπή σταδιακά. Πρέπει πρώτα να μάθεις να ζεις με τους ανθρώπους, ώστε μετά να μπορείς να πολεμάς μόνος σου τους δαίμονες. Αυτοί ανεβαίνουν αργά ένα απότομο βουνό, ελέγχοντας κάθε βήμα για να μην πέσουν. Αυτός που κουβαλάει αθεράπευτα πάθη στην έρημο κουβαλάει φίδια στην αγκαλιά του. Όσοι θέλουν να επιτύχουν αδιάλειπτη προσευχή χωρίς μάχη, θα δαγκωθούν από αυτά τα φίδια. Ένα αβάσταχτο βάρος σκίζει το σώμα, και ένα τέτοιο άτομο μπορεί να υποστεί ψυχική βλάβη από τη σιωπή».
Ο ιερομόναχος είπε: «Εξήγησέ μου αυτό με περισσότερες λεπτομέρειες. Εγώ ο ίδιος έχω νιώσει περισσότερες από μία φορές, μετά από μια θερμή προσευχή του Ιησού, ότι αντί για ηρεμία, ένιωθα ευερεθιστότητα και θυμό». Ο μοναχός απάντησε: «Ας πάρουμε ένα μουσικό όργανο ως παράδειγμα: αν η χορδή δεν είναι τεντωμένη, δεν βγάζει κανέναν ήχο, αλλά αν είναι υπερβολικά σφιγμένη, τότε ο ήχος από αυτό είναι θαμπός και σαν να έχει σπάσει. Μια τέτοια χορδή σπάει από ένα δυνατό χτύπημα, και μερικές φορές ακόμη και από ένα απρόσεκτο τράνταγμα. Τα νεύρα ενός εσωτερικά διχασμένου ατόμου που θέλει να συνδυάσει τη σιωπή με έναν κοσμικό τρόπο ζωής είναι τεντωμένα σαν χορδή. Κάθε άγγιγμα είναι επώδυνο, κάθε απρόσεκτη λέξη μπορεί να προκαλέσει μια λάμψη αγανάκτησης που δεν μπορεί να συγκρατήσει. Τώρα, τις περισσότερες φορές, μεταφορικά μιλώντας, το κύριο νεύρο της ψυχής ενός τέτοιου ατόμου τεντώνεται ανάμεσα στον σταυρό και την τηλεόραση, επομένως είναι πάντα φλεγόμενο και τεταμένο. Μερικοί άπειροι δάσκαλοι απάντησαν σε άτομα που ζήτησαν συμβουλές ότι έκαναν την Προσευχή του Ιησού λανθασμένα (χωρίς να εξηγήσουν τι σήμαινε αυτό, αφού οι ίδιοι δεν καταλάβαιναν τι ήταν το θέμα) και συμβούλευσαν να την αντικαταστήσουν με άλλες προσευχές. Αλλά πιστεύω ότι δεν είναι η προσευχή που πρέπει να αλλάξει, αλλά η ζωή, και ότι ο λόγος για μια τόσο οδυνηρή κατάσταση, μερικές φορές παρόμοια με την υστερία, μερικές φορές με την κατάθλιψη, έγκειται στην αδυναμία του «συνδυασμού»». η Προσευχή του Ιησού με τα πάθη που τρέφει συνεχώς ο άνθρωπος, χωρίς να το καταλαβαίνει ή να μην θέλει να το καταλάβει. Τα πάθη του φαίνονται φυσικά συναισθήματα, και τα θεάματα και τα βιβλία, διαποτισμένα με το δηλητήριο της πορνείας, είναι αθώες απολαύσεις, χωρίς τις οποίες ο σύγχρονος άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει.
Ο ιερομόναχος είπε: «Υπηρετώ σε μια ενορία και πιστεύω ότι η Λειτουργία είναι το μεγαλύτερο έλεος για τους ανθρώπους και επομένως η ύψιστη εκπλήρωση των εντολών. Μερικοί θεολόγοι γράφουν ότι η Λειτουργία αγιάζει όχι μόνο τη γη, αλλά ολόκληρο τον κόσμο. Δεν μου αρκεί αυτό; Ο γέροντας απάντησε: «Αυτή είναι η χάρη του Θεού και όχι η αρετή σας. Σας ρωτώ: έχετε συμπόνια για τους ανθρώπους στην καρδιά σας, βασίζεστε στο θέλημα του Θεού στη ζωή σας, δίνετε ελεημοσύνη στους φτωχούς ή είστε εδραιωμένοι και καθησυχασμένοι στη σκέψη ότι αρκεί να τελείτε λειτουργίες στην εκκλησία και αυτό θα αντικαταστήσει όλες τις εντολές του Ευαγγελίου; Έχοντας δεχτεί στην καρδιά σου τους δαίμονες της τεμπελιάς και της φιλαργυρίας, έχεις χάσει την αγάπη σου για τους ανθρώπους και επομένως έχεις χάσει την αγάπη σου για τον Θεό. Η Προσευχή του Ιησού δεν βρίσκει θέση στην ψυχή σου και την εγκαταλείπει σαν φιλοξενούμενος από ξένο σπίτι όπου δεν τον δέχτηκαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου