Μερικοί ρωτούν: «Μπορούν οι σωζόμενοι να είναι ευτυχισμένοι αν θα καταλήξουν στην κόλαση οι συγγενείς και οι φίλοι τους, αυτοί με τους οποίους τους ένωσε η αγάπη στην επίγεια ζωή;». Αρχιμανδρίτης Ραφαήλ ( Καρελίν ).

 Μερικοί ρωτούν: «Μπορούν οι σωζόμενοι να είναι ευτυχισμένοι αν θα καταλήξουν στην κόλαση οι συγγενείς και οι φίλοι τους, αυτοί με τους οποίους τους ένωσε η αγάπη στην επίγεια ζωή;». Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση. Όταν αγαπάμε έναν άνθρωπο, αγαπάμε κάτι καλό μέσα του (ακόμα κι αν δεν ήταν καλό, αλλά μόνο έτσι φαινόταν σε εμάς), και όταν οι αμαρτωλοί εγερθούν, θα είναι η προσωποποίηση της αμαρτίας και του κακού, θα είναι δαιμονικοί. Επομένως, δεν μπορούμε να τους  αγαπήσουμε, όπως είναι αδύνατο να αγαπήσουμε την πανώλη ή τον βάκιλο της λύσσας. Φανταστείτε ότι το πιο κοντινό σας άτομο εμφανίζεται μπροστά σας με τη μορφή φιδιού ή σκορπιού. δεν θα μπορούσες να τον αγαπήσεις, αλλά θα οπισθοχωρούσες με φρίκη. Το ίδιο και εκείνοι που είναι καταδικασμένοι σε κολασμένα μαρτύρια: θα είναι γεμάτοι όχι μόνο από απελπισία και μελαγχολία, αλλά και σατανική υπερηφάνεια. Οι ψυχές των αμαρτωλών θα φουσκώσουν από τις φλόγες του μίσους για τον Θεό και ό,τι είναι άγιο, μίσος που είναι έτοιμο να κάψει τον παράδεισο και τον ίδιο τον παράδεισο!

Η ευδαιμονία του ουρανού είναι η ευδαιμονία των αγίων που αγαπούν τον Θεό και ο ένας τον άλλον. Ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ γράφει ότι αν κάποιος ήξερε πόσο φοβερή είναι η κόλαση και πόσο γλυκός είναι ο παράδεισος, θα ήταν έτοιμος να υπομείνει τα πιο τρομερά μαρτύρια εδώ στη γη. Μια μέρα ο μοναχός Συμεών, που ονομάζεται Νέος Θεολόγος, φωτίστηκε τόσο από το Άγιο Πνεύμα που αναφώνησε: «Ω, Κύριε! Μάλλον δεν υπάρχει τίποτα στον κόσμο υψηλότερο από αυτή την ευδαιμονία!». Και έλαβε την απάντηση: «Αυτό που βιώνουν ακόμη και οι άγιοι εδώ στη γη κατά σάρκα, σε σύγκριση με τη μελλοντική ουράνια ευδαιμονία, μοιάζει με τον ήλιο που σύρεται με κάρβουνο στο χαρτί, σε σύγκριση με τον ήλιο που λάμπει στον ουρανό!»

Ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος γράφει ότι τότε θα υπάρξει διαφορετική επικοινωνία των ψυχών μεταξύ τους. Υπάρχουν λόγια του Σωτήρα που διασώζονται όχι στο Ευαγγέλιο, αλλά στους αρχαίους πατέρες: «Στον επόμενο κόσμο το εσωτερικό θα είναι σαν το εξωτερικό και το εξωτερικό θα είναι σαν το εσωτερικό». Τώρα το εξωτερικό είναι το σώμα, το εσωτερικό είναι η ψυχή. Στον παράδεισο, το ίδιο το σώμα θα πνευματικοποιηθεί και θα γίνει όμοιο με την ψυχή. Και το εσωτερικό - η ψυχή - θα γίνει σαν το εξωτερικό, δηλαδή θα είναι ανοιχτό. Ο Εφραίμ ο Σύρος λέει: «Εάν θέλεις να είσαι μόνο με τους αγίους μάρτυρες, θα είσαι κοντά τους. Αν θέλεις να απολαύσεις μια γλυκιά συζήτηση με τους δίκαιους, θα συνομιλήσεις μαζί τους όχι με τη γλώσσα, όχι με τα χείλη σου, αλλά με την καρδιά και την ψυχή σου, δηλαδή, θα δεις τις ψυχές τους με την ψυχή σου. Θα απολαύσετε τον στοχασμό της ομορφιάς και της αγάπης τους, που ξεχύνεται από κάθε άγιο σε όλους».

Μόνο στον ουρανό, στην αιώνια ζωή, θα μάθει κανείς το μυστικό του πόνου, θα καταλάβει ότι εδώ στη γη, οι θλίψεις, οι κόποι, οι ασθένειες και οι θλίψεις είναι μεγάλη ευλογία του Θεού: πίνει κανείς το ποτήρι από το οποίο ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός έπινε. Επομένως, στην αιώνια ζωή θα ευχαριστούμε τους εχθρούς μας, θα ευχαριστούμε τους συκοφάντες, αυτούς που μας φέρθηκαν άδικα, γιατί αυτοί, χωρίς να το γνωρίζουν, συνέβαλαν στη σωτηρία μας. Εδώ στη γη, πολλά είναι ακατανόητα για εμάς, αλλά εδώ βλέπουμε μόνο την πρώτη σελίδα αυτού του Βιβλίου που θα αποκαλυφθεί στην αιωνιότητα, και εκεί θα κατανοήσουμε όλο το βάθος της σοφίας του Θεού, όλη τη δύναμη της αγάπης Του.

Μια φορά κι έναν καιρό, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόφιλος ήρθε στο όρος Νιτρία και ρώτησε τον γηραιότερο μοναχό: «Τι έχεις βρει καλύτερα στην πνευματική ζωή;» Και εκείνος απάντησε: «Κατηγορείτε τον εαυτό σας για όλα!» Και ο πατριάρχης είπε: "Αυτός δεν είναι μόνο ο καλύτερος, αυτός είναι ο μόνος δρόμος για τη σωτηρία!"

Ας θυμηθούμε, λοιπόν, την Εσχάτη Κρίση, ας ξυπνήσουμε τη συνείδησή μας από τον ύπνο για να μας κρίνει αυστηρά εδώ, και τότε η Εσχάτης Κρίση θα γίνει για εμάς το κατώφλι της αιώνιας ζωής! Αρχιμανδρίτης Ραφαήλ ( Καρελίν ).